抓住时光 先人一步
古人不见今时月, 今月曾经照古人
先到为君, 后到为臣
莫道君行早, 更有早行人
(清.周希陶: 增广贤文)
Phiên âm
TRẢO
TRÚ THỜI QUANG, TIÊN NHÂN NHẤT BỘ
Cổ nhân bất kiến kim thời nguyệt, kim
nguyệt tằng kinh chiếu cổ nhân
Tiên đáo vi quân, hậu đáo vi thần
Mạc đạo quân hành tảo, cánh hữu tảo hành
nhân
(Thanh . Chu Hi Đào: Tăng quảng hiền văn)
Dịch nghĩa
NẮM BẮT THỜI GIAN, TRƯỚC NGƯỜI MỘT BƯỚC
Người xưa không thấy trăng thời nay, nhưng trăng thời nay đã từng chiếu
người xưa.
Trước
người một bước có thể làm quân vương, sau người một bước chỉ có thể xưng bề
tôi.
Chớ cho
rằng anh đi sớm, hãy có người còn đi sớm hơn anh.
Phân tích và
bình luận
Đời người ngắn ngủi, mà thời gian lại là kẻ độc tài, nó có thể cải biến tất cả, cũng có thể quyết định tất cả, giống như nó đã quyết định xưa nay, đã quyết định lịch sử. Con người không thể vượt thời gian vượt không gian để cải biến. Chúng ta không thể yêu cầu trước không có người xưa, sau không có người đến, trên đời cũng không có ai chân chính làm được trước không có người xưa, sau không có người đến, thời gian xô ngã bất kì những kì tích nào mà nhân loại sáng tạo ra. Ngoài trời còn có trời, ngoài người còn có người khác. Bước chân giành đi trước đuổi không kịp đôi cánh thời gian, luôn có người đi trước mặt bạn. so với bạn họ trước hơn một bước. Trong lịch sử Trung Quốc từng phát sinh qua một sự việc như vậy. Thời Xuân Thu, nước Tề động loạn mất đi vị quốc quân, công tử Tiểu Bạch 小白 và công tử Củ 纠lưu vong ở nước ngoài, người nào về nước trước, người đó sẽ làm quốc quân. Kết quả công tử Tiểu Bạch giành trước một bước về nước trở thành quốc quân, đó chính là Tề Hoàn Công 齐桓公sau này. Còn công tử Củ dưới sự bức bách của Tề Hoàn Công bị người trong nước giết chết. Từ đó có thể thấy đi sớm, giành trước là quan trọng biết bao.
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 01/3/2023
Nguồn
TĂNG QUẢNG HIỀN VĂN
增广贤文
Thanh . Chu Hi Đào 周希陶 tu đính
Nam Kinh: Giang Tô Phụng Hoàng mĩ thuật xuất bản xã. 2015