HOÀNG ĐẾ VĨNH LẠC TRIỀU MINH
VÌ SAO DỜI ĐÔ ĐẾN BẮC KINH
Minh thập tam lăng tại sườn phía nam Thiên Thọ sơn 天寿山trong khu vực Xương Bình 昌平ở
Bắc Kinh 北京, nơi an táng 13 vị hoàng đế của triều Minh, gọi chung
là “Thập tam lăng” 十三陵, là di chỉ lăng mộ đế vương được bảo tồn tương đối
hoàn chỉnh. Lăng đầu tiên trong Thập tam lăng là Trường lăng 长陵 của hoàng đế Thành Tổ Vĩnh Lạc 成祖永乐. Hoàng đế Vĩnh Lạc trong thời gian chấp chính đã làm
mấy việc lớn, như phái khiển thái giám Trịnh Hoà 郑和xuống
nam dương, biên soạn bộ Vĩnh Lạc đại điển
永乐大典… Ngoài ra ông còn có chính tích lớn nhất, đó chính là dời đô đến Bắc
Kinh 北京.
Về địa
chỉ đô thành triều Minh, rất nhiều người đều biết, khi Chu Nguyên Chương kiến lập
triều Minh lấy Nam Kinh 南京làm đô thành. Lúc về
già, Chu Nguyên Chương từng muốn dời đô lên phương bắc, cũng từng phái người đi
lên phương bắc khảo sát, nhưng cuối cùng không thực hiện được. Sau khi Chu
Nguyên Chương qua đời, Kiến Văn Đế 建文帝lên ngôi, nhưng chẳng
bao lâu sau phát sinh sự kiện Tĩnh nạn 靖难,
vấn đề dời đô đương nhiên không thể bàn đến. Và như thế, đến thời kì của Minh
Thành Tổ hoàng đế Vĩnh Lạc thống trị, việc dời đô mới được đưa lại vào nghị
trình, đồng thời ra sức thực hiện.
Thế
thì, hoàng đế Vĩnh Lạc Chu Đệ 朱棣vì sao lại kiên định
việc đưa đô thành dời lên phương bắc? Đối với vấn đề này, có rất nhiều người đời
sau phân tích và nghiên cứu.
- Có người nói rằng: Sở dĩ Chu
Đệ dời đô đến Bắc Kinh, là bời vì lúc ông làm Yên Vương 燕王, từng được phong tại Bắc Bình 北平, Bắc Bình là đất cũ của ông, là căn cứ địa của ông.
Sau khi lên ngôi, tại căn cứ địa an gia là lẽ đương nhiên, chẳng phải là đất để
củng cố hưng vương sao?
- Có người cho rằng: Chu Đệ
đương thời đối mặt với sự uy hiếp của phương bắc, mà Bắc Kinh lại gần với khu vực
biên cương, nếu như kiến đô tại Bắc Kinh thì tiện cho việc phòng bị phương bắc,
cho nên dời đô đến Bắc Kinh là để phòng ngự phương bắc.
- Cũng có người cho rằng:
Ba nguyên nhân trên là nguyên
nhân chân thực của
Có thể nói
Nhìn từ lịch sử, Chu Đệ là vị
hoàng đế hữu dũng hữu mưu, ông không cam chịu làm một người bình thường, mà muốn
làm một vị hoàng đế nổi tiếng thiên cổ, muốn kiến lập một đế quốc rộng lớn, mà
dời đô đến Bắc Kinh là một trong những bước đi đầy hùng tài mưu lược mà ông đã
thực hiện được.
Bất luận Chu Đệ trong quá trình kiến lập phong công vĩ nghiệp, đã làm nhiều việc sai, phạm nhiều tội lớn, nhưng dời đô đến Bắc Kinh không nghi ngờ đó là một hành động vĩ đại của ông, việc làm này đã có ảnh hưởng sâu rộng cho hậu thế, làm thay đổi vận mệnh của triều Minh.
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 29/3/2023
Nguồn
LÃO BẮC KINH
THÚ VĂN DỮ TRUYỀN THUYẾT
老北京
趣闻与传说
Biên soạn: Trương Huỷ Nghiên 张卉妍
Bắc Kinh: Bắc Kinh liên hợp xuất bản công ti, 2021