LẬP XUÂN
Lập
xuân 立春là một tiết khí trong 24 tiết khí, thời gian khoảng
vào thượng tuần tháng Giêng âm lịch, tây lịch là vào khoảng ngày 3 đến ngày 5
tháng 2. Lúc này mùa đông đã qua, bắt đầu vào xuân, thời tiết ấm áp, gió nhẹ thổi
đến không lạnh, nhưng thỉnh thoảng cũng có lúc thời tiết mùa xuân se lạnh. Thời
cổ, Lập xuân chính là “Xuân tiết” 春节 (tức Tết) ngày nay,
bắt đầu từ đời Hán, gọi là “Xuân tiết” là chuyên chỉ tiết Lập xuân, đồng thời
truyền thống lấy Lập xuân làm ngày Tết, nghinh đón mùa xuân được kéo dài cho đến
đời Thanh. Ngày mùng 1 tháng Giêng hiện tại vào thởi cổ gọi là Nguyên đán 元旦, là bắt đầu của một năm. Đem ngày Tết (Xuân tiết) cố
định vào ngày mùng 1 tháng Giêng là sau cách mạng Tân Hợi 辛亥. Trung Hoa Dân Quốc dùng lịch tây, lấy ngày 1 tháng 1
làm Nguyên đán, và để khu biệt, mới đem mùng 1 tháng Giêng âm lịch chuyên xưng
là “Xuân tiết” 春节tức Tết. Cách gọi tên như thế cũng là nhân vì Xuân tiết
tức Tết thường tại trước hoặc sau ngày Lập
xuân.
Nhìn lại
từ chủ đề nghinh xuân, Lập xuân và xuân tiết là nhất trí, là truyền thống đã có
từ thời cổ. Từ xưa đến nay, người Trung Quốc rất chú trọng đến tiết Lập xuân.
Âm lịch thời cổ có nói:
Đẩu chỉ đông bắc duy Lập xuân, thời xuân khí
thuỷ chí, tứ thời tốt thuỷ, cố danh Lập xuân.
斗指东北维立春, 时春气始至, 四时卒始, 故名立春.
(Sao Đẩu
chỉ hướng đông bắc là Lập xuân, lúc này khí xuân bắt đầu đến, bốn mùa kết thúc
được bắt đầu lại cho nên gọi là Lập xuân)
Từ tiết
khí mà nói, bắt đầu của một năm là Lập xuân. Trong dân gian có câu ngạn ngữ:
Nhất niên chi kế tại vu xuân
一年之计在于春
(Kế hoạch cho cả một năm là bắt đầu từ mùa xuân)
Có thể thấy tính trọng yếu của ngày Lập xuân. Trung Quôc lấy nông nghiệp để lập quốc, mùa màng thu hoạch được có quan hệ đến quốc kế dân sinh, nhân đó, để biểu thị sự coi trọng đối với tiết Lập xuân, các đế vương thời cổ thường thống lĩnh quần thần long trọng cử hành đại điển nghinh xuân.
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 04/02/2023
Lập xuân, 14 tháng Giêng năm Quý Mão
Nguồn
BẤT KHẢ BẤT TRI ĐÍCH 30000 CÁ VĂN HOÁ THƯỜNG THỨC
不可不知的3000个文化常识
Biên soạn: Tinh Hán