白雪方來觀木母
清風一過聽木公
Bạch tuyết
phương lai quan mộc mẫu
Thanh phong nhất quá thính mộc công
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 27/02/2023
“Mộc mẫu” 木母: là biệt xưng của hoa mai. Chữ 梅 (mai) phân tích ra có chữ木 (mộc) và chữ 母 (mẫu).
“Mộc công” 木公: là biệt xưng của cây
tùng. Chữ 松 (tùng) phân
tích ra có chữ 木(mộc) và chữ
公 (công).
Vế trên mượn ý từ hai bài “Tuyết mai nhị thủ” 雪梅二首của Lô Mai Pha 卢梅坡thời Nam Tống.
TUYẾT MAI NHỊ THỦ
Kì nhất
Mai tuyết tranh xuân vị khẳng hàng
Tao nhân các bút phí bình chương
Mai tu tốn tuyết tam phân bạch
Tuyết khước thâu mai nhất đoạn hương
Kì nhị
Hữu mai vô tuyết bất tinh thần
Hữu tuyết vô thi tục liễu nhân
Nhật mộ thi thành thiên hựu tuyết
Dữ mai tịnh tác thập phân xuân
雪梅二首
其一
梅雪争春未肯降
骚人搁笔费评章
梅须逊雪三分白
雪却输梅一段香
其二
有梅无雪不精神
有雪无诗俗了人
日暮诗成天又雪
与梅并作十分春
HAI BÀI THƠ VỀ TUYẾT
VÀ MAI
Bài 1
Mai và tuyết tự cho mình chiếm
được sắc xuân, không ai chịu thua ai
Khiến thi nhân cũng phải gác bút
khó viết lên lời bình phẩm
Hoa mai nhường cho tuyết ba phần
trắng
Bông tuyết lại thua mai một mùi
hương
Bài 2
Chỉ có mai mà không có tuyết xem
ra không có khí chất tinh thần
Đã có tuyết rồi mà lại không có
thơ thấy con người trở nên thô tục
Ngày mùa đông lúc xế chiều làm
xong thơ lại thêm trời đổ tuyết
Với mai, cả ba cùng nhau tạo nên cảnh xuân vô cùng tươi đẹp
“Truyện Kiều” câu 17 – 18, Nguyễn
Du đã mượn ý từ hai bài thơ này:
Mai cốt cách, tuyết
tinh thần
Mỗi người một vẻ mười phân vẹn mười
Vế dưới lấy ý từ “tùng đào” 松濤 tức sóng tùng, “đào” 濤tức sóng.
“Tùng
đào” 松濤: chỉ gió thổi qua rừng tùng, cả
rừng tùng xào xạc nghe như tiếng sóng vỗ.
Trong vở tuồng “Hộ sanh đàn”,
Đào Tấn có viết:
Lao xao sóng vỗ ngọn
tùng
Gian nan là nợ anh
hùng phải vay