ẨN SĨ
Ẩn sĩ 隐士tức kẻ sĩ ẩn cư không ra làm quan. “Ẩn” 隐trong ẩn sĩ, đại thể có hai tình huống.
- Một
loại “ẩn” đối với chính trị mà nói, chỉ hạng người có tài năng, có thể làm quan
nhưng không ra làm quan, cố ý tránh né chính trị, hoặc chỉ làm nông, hoặc kinh
doanh. Loại ẩn sĩ này lúc thiên hạ rối loạn hoặc chính trị hôn ám thì tương đối
nhiều. Khi Khổng Tử 孔子 chu
du các nước đã gặp rất nhiều người như thế. Thời Xuân Thu Chiến Quốc đến thời
Nguỵ Tấn, ẩn sĩ tương đối nhiều. Nổi tiếng có Trang Chu 庄周, Đào Uyên Minh 陶渊明,
Lí Mật 李密 – người
viết Trần tình biểu 陈情表, Chư Cát Lượng
诸葛亮trước khi xuất sơn.
- Một
loại “ẩn” nữa càng triệt để hơn, đối với xã hội mà nói, họ tránh mọi người, tìm
đến chốn sơn lâm tĩnh mịch du nhàn để ẩn cư. Loại ẩn sĩ này thường là hạng người
nhìn thấy rõ thế tục và nhân sinh, mang trong lòng ý niệm tu đạo.
Điều cần phải nói rõ là, bất luận là loại ẩn sĩ nào, trước tiên đều phải nhấn mạnh đến “sĩ” 士, tức đầu tiên là những người có tri thức và tài năng, sau đó ẩn cư mới được gọi là “ẩn sĩ”.
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 26/01/2023
Nguyên tác Trung văn
Trong quyển
THÚ VỊ VĂN HOÁ TRI THỨC ĐẠI TOÀN
趣味文化知识大全
Thanh Thạch 青石 biên
soạn
Trung Quốc Hoa kiều xuất bản xã,
2013