ĐỌC CA MẠCH TUỆ NGÂM THƠ
Mạch
tuệ 麥穗: Điển xuất từ truyện Trương
Kham 张堪.
Trong Hậu Hán thư – Trương Kham truyện 后汉书 - 张堪传có
chép:
Trương Kham 张堪tự Quân Du 君游,
người đất Uyển 宛 Nam Dương 南阳.
Lúc ông làm Thái thú ở Ngư Dương 渔阳,
ngoài việc đánh lui kị binh Hung nô, ông còn khai khẩn 8000 khoảnh ruộng tại huyện Hồ Nô 狐奴,
khuyến khích dân cày cấy làm giàu. được bách tính kính yêu. Để ca ngợi chính
tích của Trương Kham, bách tính làm bài ca rằng:
Tang vô phụ chi
Mạch tuệ lưỡng kì
Trương quân vi chính
Lạc bất khả chi
桑无附枝
麦穗两歧
张君为政
乐不可支
(Cành
lá dâu không mọc nhánh
Cây
lúa mạch lại trổ hai bông
Trương
quân cai trị
Dân
vui sướng không gì sánh bằng)
Cành dâu không mọc nhánh, cây lúa mạch
lại trổ hai bông, đó là hiện tượng dị thường ít thấy. Người xưa mê tín, cho đó
là xuất hiện điềm lành. Trương Kham trị lí vùng Ngư Dương, chú trọng việc nông
tang, khuyến khích dân cày cấy, khiến cuộc sống của dân ấm no giàu có, Hung nô
không dám xâm phạm.
https://www.cidianwang.com/lishi/diangu/5/25Di.htm
Cam đường 甘棠: Điển xuất từ bài
Bài
Cam đường 甘棠ở phần Thiệu Nam 召南trong kinh Thi gồm 3 chương, mỗi chương 3 câu, biểu đạt lòng hoài niệm kính
yêu của người dân đối với Thiệu Công 召公. Ngày trước Thiệu Công từng dừng chân nghỉ lại dưới cây cam
đường, sự việc tuy đã qua, nhưng lòng yêu quý của mọi người đối với ông vẫn
còn, người dân không thể nào quên.
Tế phế cam đường. Vật
tiễn vật phạt, Thiệu Bá sở bạt.
Tế phế cam đường. Vật tiễn
vật bị, Thiệu Bá sở khí
Tế phế cam đường. Vật tiễn
vật bế, Thiệu Bá sở thuế.
蔽芾甘棠. 勿翦勿伐. 召伯所苃
蔽芾甘棠. 勿翦勿敗. 召伯所憩
蔽芾甘棠. 勿翦勿拜. 召伯所說
(Cây cam đường tươi tốt. Chớ xén cành, chớ chặt
cành. Vì Thiệu Bá từng ở lại nơi đó.
Cây cam đường
tươi tốt. Chớ xén cành, chớ bẻ cành. Vì Thiệu Bá từng nghỉ lại nơi đó.
Cây cam đường
tươi tốt. Chớ xén cành, chớ bẻ cong. Vì Thiệu Bá từng dừng chân nơi đó)
(“Thi kinh” Bạch thoại tân giải. Đài Loan: Trí Dương xuất bản xã ấn hành, 2004)
Tấc lòng xem tựa mẹ cha
Đọc ca mạch tuệ ngâm thơ cam đường
(Nhị độ mai 153 - 154)
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 16/01/2023