RÀY VÂNG ĐÀI GIÁN THĂNG QUAN (71)
Đài gián 台谏: Từ hợp xưng của Đài quan 台官và
Gián quan 谏官, được
thiết lập đầu tiên vào thời Đường.
- Thị ngự sử 侍御史, Điện
trung Thị ngự sử 殿中侍御史và
Giám sát ngự sử 监察御史thông
xưng là Đài quan 台官.
- Gián nghị đại phu 谏议大夫, Thập
di 拾遗, Bổ
khuyết 补阙,
Chính ngôn 正言
thông xưng là Gián quan 谏官.
Chức trách của cả hai thường nhập nhằng,
cho nên hợp xưng là Đài gián 台谏.
Triều Tống coi trọng Đài gián:
Đài gián giả, thiên tử nhĩ mục chi thần,
nhi thả ngôn giả vô tội.
台谏者, 天子耳目之臣, 而且言者无罪
(“Đài
gián là bề tôi tai mắt của thiên tử, hơn nữa người tấu sự vô tội)
Tống Thái Tổ 宋太祖còn lập
lời thề ‘không giết sĩ đại phu cùng những người dâng lời’ ‘thề không giết đại
thần và ngôn quan’.
Đời Minh phế bỏ Gián viện 谏院, lấy
Cấp sự trung 给事中kiêm
lĩnh Giám sát 监察, tức
điều mà gọi là Lục khoa Cấp sự trung 六科给事中. Đài
gián đời Thanh nhập vào Đô sát viện 都察院.
https://zh.m.wikipedia.org/zh-hans/%E5%8F%B0%E8%B0%8F
Rày vâng Đài
gián thăng quan
Phen này ta
quyết cả gan phen này
(Nhị độ mai 71 - 72)
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 29/12/2022