NHỊ PHÂN MINH NGUYỆT
二分明月
Hai phần trăng sáng
Giải thích: Cảnh phồn hoa trong thiên hạ có
ba phần, riêng Dương Châu 扬州đã chiếm lấy hai phần. Hình dung cảnh tượng xương thịnh của
Dương Châu thời cổ. Cũng dùng để ví sự phồn vinh của một địa phương nào đó.
Xuất xứ: Đường . Từ Ngưng 徐凝: Ức Dương Châu 忆扬州.
Dương
Châu 扬州vào
thời cổ không phải chuyên chỉ vùng Giang Đô 江都 hiện tại, tên gọi này có từ xa
xưa, trong thiên Vũ cống 禹贡 (khi Vũ Vương 禹王nhà Hạ trị thuỷ, chế định địa lí
chín châu) là một trong chín châu. Lúc bấy giờ không những cả vùng Hoài Hải 淮海gọi chung là Dương Châu, mà cả
vùng Giang Nam 江南cũng
gọi là Dương Châu. Thời Chu Tần, các tỉnh hiện tại như Giang Tô 江苏, An Huy 安徽, Giang Tây 江西, Chiết Giang 浙江và Phúc Kiến 福建 đều thuộc Dương Châu. Khoảng thời
Đông Hán, châu trị của Dương Châu tại huyện Hoà 和 An Huy 安徽 ngày nay. Thời Tam Quốc, Nguỵ
Ngô đều có Dương Châu, Nguỵ tại Hợp Phì 合肥 An Huy 安徽ngày nay, Ngô tại Nam Kinh 南京ngày nay. Tuỳ Văn Đế 隋文帝thống nhất nam bắc, mới đem
Dương Châu đặt tại Giang Đô 江都, cũng chính là Dương Châu ngày nay. Dương Châu thời cổ vô
cùng phồn hoa. Để dạo chơi Dương Châu, Tuỳ Dượng Đế 隋炀帝 đã cho đào vận hà, đó là điều
mà nhân tâm hướng tới. Từ Ngưng 徐凝triều Đường trong bài Ức
Dương Châu 忆扬州 có viết:
Thiên hạ tam phân
minh nguyệt dạ
Nhị phân vô lại thị
Dương Châu
天下三分明月夜
二分无赖是扬州
(Trong thiên hạ, đêm với ba phần
trăng sáng
Thì hai phần đáng yêu đã riêng tại
Dương Châu)
Gọi là “Nhị phân vô lại thị Dương Châu” cũng chính là hình dung cảnh tượng phồn hoa với ba phần trong thiên hạ thì Dương Châu đã chiếm hết hai phần.
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 31/10/2022
Nguyên tác Trung văn
NHỊ PHÂN MINH NGUYỆT
二分明月
TRUNG QUỐC THÀNH NGỮ CỐ SỰ TỔNG TẬP
中国成语故事总集
(tập 1)
Chủ biên: Đường Kì 唐麒
Trường Xuân – Thời đại văn nghệ xuất bản xã, 2004