KHẮP TRONG BA CÕI CHÍN CHÂU MẶC DẦU (600)
Ba cõi: tức “tam
giới” 三界. Tam giới là thuật ngữ Phật giáo, dựa vào mức độ của dục
niệm và sắc dục tồn tại mà phân ra Dục
giới 欲界, Sắc giới 色界và Vô sắc giới 無色界, gọi chung là “tam giới”.
- Dục
giới 欲界là cảnh giới của các chúng sanh ưa thích về ngũ dục: sắc
dục, thinh dục, hương dục, vị dục, xúc dục. Nơi Dục giới có hàng chúng sinh nầy:
Địa ngục, Ngạ quỷ, Súc sanh, A tu la (quỉ thần), Nhơn gian, Lục dục thiên (Tứ
thiên vương thiên, Đao lị thiên hay là Tam thập tam thiên, Dạ ma thiên, Đâu suất
thiên, Hoá lạc thiên, Tha hoá tự tại thiên)
- Sắc
giới 色界: Ở trên Dục giới, là miền của các đấng không còn ưa
muốn, song còn hình thể. Ở đây là cõi của chư Tiên chư Thánh, tu hành đã thành
đạo, đắc từ quả Sơ thiền cho đến Tứ thiền.
- Vô sắc
giới 無色界: Ở cõi này, chư Tiên (Thiên) chỉ còn giữ cái tâm thức,
chớ không còn giữ hình sắc.
(Theo “Phật học từ điển” của Đoàn Trung Còn)
Chín châu: tức “cửu châu” 九州.Từ “cửu châu” xuất hiện sớm nhất trong Thượng thư – Vũ cống 尚书 - 禹贡thời Tiên Tần, là một khái niệm địa vực dân tộc. Thời Chiến Quốc, lấy cửu châu dùng làm từ chỉ thay Trung Quốc cổ đại, bắt đầu từ triều Hán trở thành đại xưng khu vực Hán tộc, nên cũng gọi là “Hán địa cửu châu” 汉地九州.
Theo ghi chép trong Thượng
thư – Vũ cống, thứ tự cửu châu lần lượt là: Kí châu 冀州, Duyện châu 兖州, Thanh châu 青州, Từ châu 徐州, Dương châu 扬州, Kinh châu 荆州, Dự châu 豫州, Lương châu 梁州, Ung châu 雍州.
Trong Nhĩ nhã 尔雅có U châu 幽州và Doanh châu 营州,
không có Thanh châu 青州và Lương châu 梁州.
Trong Chu lễ 周礼 có U châu 幽州và Tịnh châu 并州, không có Từ châu 徐州và Lương châu 梁州.
https://baike.baidu.com/item/%E4%B9%9D%E5%B7%9E/6127
Ở câu 600 này, “ba cõi chín châu” là phiếm chỉ các nơi, không phải thực chỉ cõi nào châu nào.
Dọc ngang bốn bể năm hồ
Khắp trong ba cõi, chín châu mặc dầu
(Bích Câu kì ngộ: 599 - 600)
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 15/10/2022