GỐC GIAO SỚM ĐÃ NỐI CÀNH QUẾ YÊN (571)
Câu này ý nói sớm đã có con.
Quế Yên tức quế ở Yên Sơn 燕山, điển xuất từ nhân vật Đậu Vũ Quân竇禹鈞cùng 5 người con của ông. Thành ngữ Trung Quốc có câu “Đậu thị ngũ
long” 窦氏五龙 (Năm con rồng nhà họ Đậu), ví con cái đều hiển đạt.
Đậu Vũ
Quân 竇禹鈞 còn gọi là Đậu Yên Sơn 竇燕山có 5 người con, gia giáo rất nghiêm, ông dựng 40 gian
thư phòng, số sách đến cả ngàn quyển, mời kẻ sĩ có văn tài đức hạnh đến làm thầy
dạy học. Học giả có chí của bốn phương nghe tiếng tìm đến. Cả 5 người con của
ông thông minh dĩnh tuệ, văn hạnh đều ưu tú, người đương thời khen là “Đậu thị
ngũ long” 窦氏五龙 (Năm con rồng nhà họ Đậu). Đương thời vị Thị lang tên
là Phùng Đạo 冯道 làm tặng Đậu Yên Sơn bài thơ:
Yên Sơn Đậu thập lang
Giáo tử hữu nghĩa phương
Linh xuân nhất chu lão
Đan quế ngũ chi phương
燕山窦十郎
教子有义方
灵椿一株老
丹桂五枝芳
(Đậu thập lang ở Yên Sơn
Dạy con rất có đạo lí
Một cội linh xuân già
Trổ ra 5 cành quế thơm)
“Đan
quế ngũ chi phương” nói ở đây chính là sự đánh giá và khen ngợi “ngũ tử đăng
khoa” của nhà họ Đậu.
http://blog.sina.com.cn/s/blog_4b8832b50102uzm4.html
Trong Tam tự kinh có câu:
Đậu Yên Sơn, hữu ngũ tử
窦燕山有五子
là chỉ nhà họ Đậu này.
Trên đào vừa thấy tin oanh
Gốc giao sớm đã nối cành quế Yên
(Bích Câu kì ngộ: 571 - 572)
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 04/10/2022