NGƯỜI TAO NHÃ, KHÁCH THIỀN QUYÊN (425)
Tao
nhã 骚雅: Vốn là từ chỉ chung Li tao
离骚 cùng Đại nhã 大雅 và Tiểu nhã 小雅trong Thi kinh 诗经. Thi kinh và Li tao là hai
trứ tác đặt nền móng cho phong cách ưu tú của cổ thi. Sau mượn dùng chỉ tài
năng về thơ văn:
Trong bài Trần Thập Di cố trạch 陈拾遗故宅 của
Đỗ Phủ 杜甫có câu:
Hữu tài kế tao nhã
Triết tượng bất tỉ kiên
有才继骚雅
哲匠不比肩
(Có tài văn chương nối tiếp được
Li tao và thi kinh
Văn nhân với tài nghệ cao siêu
cũng khó mà sánh vai)
“Tao nhã” cũng dùng để chỉ tính cách
phong lưu nho nhã:
Trong Phác Am Thúc vãn quá tiếu thoại lưỡng hoạ lai vận 朴庵叔晚过小话两和来韵của Trần Xác 陈确 đời Thanh có câu:
Tao nhã bất tàm Đường Tiến sĩ
Vu cuồng toàn loại Tống chư sinh
骚雅不慙唐进士
迂狂全类宋诸生
(Về phong lưu nho nhã, không thẹn
với Tiến sĩ đời Đường
Về vu khoát phóng đãng, hết thảy
như chư sinh đời Tống)
https://baike.baidu.com/item/%E9%AA%9A%E9%9B%85/11063351
Thiền quyên 婵娟: Hình dung tư
thái xinh đẹp của thiếu nữ. Trong thơ văn cổ thường dùng để chỉ mĩ nữ.
Trong bài Tặng Triệu
Sùng Thị ngự thi 赠赵崇侍御诗 của
Phương Can 方干 thời Đường có câu:
Khước giao
anh vũ hô đào diệp
Tiện khiển
thiền quyên xướng Trúc chi
却教鹦鹉呼桃叶
便遣婵娟唱竹枝
(Bảo chim anh vũ gọi ca kĩ (đào diệp)
Lại sai người đẹp hát khúc Trúc chi)
https://baike.baidu.com/item/%E5%A9%B5%E5%A8%9F/2651621
Người tao nhã, khách thiền quyên
Phong, hoa, tuyết, nguyệt, là tiên trên đời
(Bích Câu kì ngộ: 425 - 426)
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 12/9/2022