二人同心 其利断金
为人莫做亏心事, 半夜敲门心不惊. 当时若不登高望, 谁知东流海洋深. 两人一般心, 有钱堪 (1) 买金. 一人一般心, 有钱难买针.
(清.周希陶: 增广贤文)
Phiên âm
NHỊ
NHÂN ĐỒNG TÂM KÌ LỢI ĐOẠN KIM
Vi nhân mạc tố khuy tâm sự, bán dạ xao
môn tâm bất kinh. Đương thời nhược bất đăng cao vọng, thuỳ tri đông lưu hải
dương thâm. Lưỡng nhân nhất ban tâm, hữu tiền kham (1) mãi câm. Nhất
nhất nhất ban tâm, hữu tiền nan mãi châm.
(Thanh . Chu Hi Đào: Tăng quảng hiền
văn)
Chú thích
1- Kham 堪: khả dĩ, có thể.
Dịch nghĩa
HAI NGƯỜI ĐỒNG LÒNG THÌ SỨC MẠNH NHƯ DAO
BÉN
CÓ THỂ CHẶT ĐỨT KIM LOẠI
Làm người không nên làm những việc có lỗi với lương tâm, nửa đêm nghe tiếng gõ cửa, trong lòng cũng không kinh sợ. Nếu không lên cao nhìn ra xa, thì làm sao có thể biết dòng nước tuôn chảy về đông thành biển lớn. Hai người cùng một lòng, tiền tài thu được có thể mua đươc vàng. Mỗi người một ý, e rằng có tiền cũng không mua nỗi cây kim.
Phân tích và
bình luận
Có cách
nói như thế này, trên đời thứ gì là dài nhất” đó là nhân tâm; thứ gì là ngắn nhất?
đó cũng là nhân tâm. Thứ gì là xấu nhất? vẫn là nhân tâm. Nhân tâm do hai bộ phận
tổ thành, “một nửa là thiên sứ, một nửa là ma quỷ”. Sự lương thiện của thiên sứ
đem đến cái hài hoà ấm áp, còn sự tàn nhẫn của ma quỷ thì đem đến cái lạnh lẽo
và tai hoạ, có thể thấy sự phức tạp của nhân tâm.
Trên thế
giới phức tạp này, chúng ta không thể tham cầu người người đều thành thực lúc gặp
nhau, cũng không thể bảo người ta vất bỏ đi tâm phòng ngừa. Chỉ mong thế giới
này ít đi một phần tính toán, thì ít đi một phần đau thương. Người ta trong lúc
nỗ lực truy cầu thứ mà bản thân hướng tới, có thể đồng thời giữ tâm linh thuần
khiết, xử thế với tâm tình lạc quan, đối đãi người với cái tâm lương thiện, đối
mặt với những kẻ tiểu nhân ti tiện, lấy khoan hậu mà nhẫn nhịn, mỉm cười, bình
tĩnh, lấy thiện ý mà dung nạp.
Con người nếu có thể an tâm thì có thể không sợ nguy hiểm, trải qua khảo nghiệm, có thể chân thành hợp tác. Cùng sáng tạo huy hoàng, thì có thể quang minh lỗi lạc, tự do phóng khoáng. Không táo tâm, không tư tâm, không vọng tâm, không khuy tâm, tự nhiên có thể có hằng tâm, có công tâm, có bình tâm, có an tâm. Tâm là biển báo chỉ dẫn cho người đi trên đường, nó chỉ hướng nào, người đi sẽ theo hướng ấy. Nhân đó, tâm này phải thanh tịnh trong sáng mới không làm người ta lạc mất phương hướng. Tu tâm là bài học mà mỗi cá nhân cần phải tu luyện.
Huỳnh
Chương Hưng
Quy Nhơn 01/7/2022
Nguồn
TĂNG QUẢNG HIỀN VĂN
增广贤文
Thanh . Chu Hi Đào 周希陶 tu đính
Nam Kinh: Giang Tô Phụng Hoàng mĩ
thuật xuất bản xã. 2015