GẶP NGƯỜI NGHIÊNG NƯỚC NGHIÊNG THÀNH BIẾT SAO (104)
Nghiêng nước nghiêng thành: tức “khuynh thành khuynh quốc” 倾城倾国, hình dung phụ nữ cực kì xinh đẹp.
Bài Chiêm ngưỡng瞻卬 ở phần Đại
nhã 大雅 trong Kinh Thi,
châm biếm U Vương 幽王 vì say mê Bao Tự 褒姒 và tin dùng hoạn quan mà khiến đất nước suy sụp. Bài
thơ có câu:
Triết phu thành thành
Triết phụ khuynh thành
哲夫成城
哲婦傾城
(Đàn ông thông minh mưu trí
thì dựng nên thành trì
Đàn bà thông minh mưu trí thì
làm nghiêng đổ thành trì)
http://www.zwbk.org/MyLemmaShow.aspx?zh=zh-tw&lid=78800
Thời Tây Hán, nhạc quan cung đình Lí Diên Niên 李延年 có bài thơ:
Bắc phương hữu giai nhân
Tuyệt thế nhi độc lập
Nhất cố khuynh nhân thành
Tái cố khuynh nhân quốc
Ninh bất tri khuynh thành dữ
khuynh quốc
Giai nhân nan tái đắc
北方有佳人
绝世而独立
一顾倾人城
再顾倾人国
宁不知倾城与倾国
佳人难再得
(Phương bắc có một giai nhân
Dung mạo xinh đẹp tựa hồ trên
đời không có người thứ hai
Lần đầu đưa mắt nhìn người giữ
thành thì thành thất thủ
Đưa mắt nhìn quân vương lần nữa
thì đất nước ngả nghiêng
Tuy biết là nghiêng thành
nghiêng nước
Nhưng với giai nhân khó mà có
cơ hội gặp lại được)
Theo Hán thư – Ngoại thích
truyện 汉书 - 外戚传, có một lần trong buổi
yến tiệc ở cung đình, Lí Diên Niên李延年 khi dâng điệu múa đã hát bài thơ này. Hán Vũ Đế汉武帝nghe qua không ngăn được
cảm thán: Trên đời làm gì có người nào đẹp như thế? Chị của Hán Vũ Đế là Bình
Dương công chúa 平阳公主 tiến cử em gái
của Lí Diên Niên. Hán Vũ Đế cho triệu kiến, quả nhiên nàng cực kì xinh đẹp. Từ
đó, em gái của Lí Diên Niên trở thành Lí phu nhân李夫人sủng ái của Hán Vũ Đế.
Vốn mang cái
bệnh Trương sinh
Gặp người
nghiêng nước nghiêng thành biết sao
(Bích Câu kì ngộ: 103 - 104)
Huỳnh
Chương Hưng
Quy Nhơn 05/7/2022