QUẢN BẢO CHI GIAO
Ngày
trước, tại nước Tề có một đôi bạn tốt, một người tên là Quản Trọng 管仲, người kia tên là Bảo Thúc Nha 鲍叔牙. Lúc trẻ, nhà Quản Trọng rất nghèo, lại phải phụng dưỡng
mẫu thân. Bảo Thúc Nha biết điều đó nên tìm Quản Trọng để cùng nhau đầu tư buôn
bán. Lúc buôn bán, nhân vì Quản trọng không có tiền, cho nên tiền vốn dường như
là do Bảo Thúc Nha bỏ ra . Nhưng, sau khi kiếm được tiền, Quản Trọng lại lấy
nhiều hơn Bảo Thúc Nha, nô bộc của Bảo Thúc Nha nhìn thấy liền nói:
- Ông Quản Trọng này thật kì lạ, tiền vố bỏ ra
ít hơn chủ nhân của chúng ta, khi chia tiền lời lại lấy nhiều hơn chủ nhân của
chúng ta!
Bảo
Thúc Nha nói với nô bộc rằng:
- Không nên nói như thế. Nhà Quản Trọng nghèo,
lại còn phải phụng dưỡng mẫu thân, lấy nhiều một chút cũng không sao.
Có một
lần, Quản Trọng và Bảo Thúc Nha cùng đi đánh trận, mỗi khi tấn công, Quản Trọng
đều nấp ở sau cùng, nhưng mỗi khi triệt thoái, Quản Trọng lại chạy lên hàng đầu.
Mọi người mắng Quản Trọng:
- Quản Trọng là người tham sống sợ chết.
Bảo Thúc Nha liền nói thay Quản
Trọng:
- Các anh hiểu lầm rồi, Quản Trọng không phải sợ chết, mà là ông ấy phải
giữ lấy mạng mình để còn chăm lo cho mẫu thân!
Quản Trọng sau khi nghe được,
liền nói:
- Sinh ra ta là cha mẹ, mà người mà hiểu ta nhất là Bảo Thúc Nha.
Về sau, Quản Trọng và Bảo Thúc
Nha lần lượt làm Sư phó 师傅 cho hai người em của Tề Tương Công 齐襄公 là
công tử Củ 纠 và
công tử Tiểu Bạch 小白. Năm 686 trước công nguyên, Bảo Thúc Nha dự cảm nước
Tề nhất định sẽ có nội loạn, liền đưa công tử Tiểu Bạch chạy sang nước Cử 莒, còn Quản Trọng đưa công tử Củ chạy sang nước Lỗ 鲁.
Chẳng bao lâu, do bởi Tề Tương
Công hoang dâm vô đạo, quả nhiên nước Tề phát sinh nội loạn, ngoài ra còn lập
quốc quân Công Tôn Vô Tri 公孙无知 (em họ của Tề Tương Công). Năm sau, các đại thần giết
tân quân, nước Tề trong nhất thời không có quốc quân, bèn phái sứ giả đến nước
Lỗ nghinh đón công tử Củ về làm quốc quân nước Tề. Nhân đó, công tử Củ tị nạn ở
nước Lỗ và công tử Tiểu Bạch tị nạn ở nước Cử tranh nhau về lại nước Tề. Lỗ
Trang Công 鲁庄公 ủng
hộ công tử Củ làm chủ đất nước, đích thân dẫn quân hộ tống công tử Củ về Tề, đồng
thời phái Quản Trọng chặn đường thích sát công tử Tiểu Bạch. Đội ngũ của Quản
Trọng khi ngầm đến phụ cận Tức Mặc 即墨, phát hiện công tử
Tiểu Bạch đang chạy về Tề, bèn tiến lên thuyết phục không nên đi. Nhưng, công tử
Tiểu Bạch kiên quyết đi. Thế là, Quản Trọng lén hướng đến công tử Tiểu Bạch bắn
một phát tên. Tiểu Bạch la lên một tiếng rồi ngả vật ra. Quản Trọng cho là Tiểu
Bạch đã bị bắn chết, nên từ từ về nước Lỗ hộ tống công tử Củ về Tề.
Không ngờ, công tử Tiểu Bạch
không hề bị tên bắn chết, sau khi Bảo Thúc Nha cứu chữa, vội về đô thành nước Tề
trước Quản Trọng và công tử Củ, thuyết phục các đại thần nghinh lập công tử Tiểu
Bạch làm quốc quân. Đó chính là Tề Hoàn Công 齐桓公.
Sau khi Tiểu Bạch lên làm quốc
quân, quyết định phong Bảo Thúc Nha làm Tể tướng, Bảo Thúc Nha lại nói với Tiểu
Bạch:
- Về các mặt, Quản Trọng đều giỏi hơn thần, nên mời ông ấy làm Tể tướng mới
đúng.
Tiểu Bạch vừa nghe qua, liền
nói:
- Quản Trọng muốn giết ta, ông ấy là kẻ thù của ta, sao khanh lại bảo ta
mời ông ấy ra làm Tể tướng!
Bảo Thúc Nha nói rằng:
- Điều đó không trách ông ấy được, ông ấy vì giúp chủ nhân của mình mới
làm như thế.
Tiểu Bạch nghe những lời của Bảo
Thúc Nha, liền mời Quản Trọng ra làm Tể tướng. Quản Trọng sau khi về đến nước Tề.
làm Tể tướng, còn Bảo Thúc Nha lại cam tâm làm trợ thủ cho Quản Trọng. dưới sự
hợp lực của Quản Trọng và Bảo Thúc Nha, Tề trở thành một nước hùng mạnh nhất
trong số các chư hầu quốc lúc bấy giờ.
Tình bạn giữa Quản Trọng và Bảo Thúc Nha có thể xem là mẫu mực, về sau, mọi người khi xưng tụng tình bạn sâu đậm, đều nói họ là “Quản Bảo chi giao” 管鲍之交.
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 24/6/2022
Nguồn
TĂNG QUẢNG HIỀN VĂN
增广贤文
Thanh . Chu Hi Đào 周希陶 tu đính
Nam Kinh: Giang Tô Phụng Hoàng mĩ
thuật xuất bản xã. 2015