NGÔ VỪA RỤNG
LÁ LẠI ĐÀO NẨY HOA (36)
Ngô vừa rụng lá: Ý nói mùa thu đến. “Ngô”
梧 tức ngô đồng
梧桐, loại cây
khi vừa mới vào thu đã bắt đầu héo rụng, như trong Thiên tự văn 千字文 có câu:
Tì bà vãn
thuý, ngô đồng tảo điêu.
枇杷晚翠梧桐早凋
Ý nói cây tì bà đến cuối năm vẫn xanh
tươi, còn cây ngô đồng vừa mới vào thu đã héo rụng.
Trong Hoài
Kiến nhất diệp lạc nhi tri tuế chi tương mộ,
đổ bình trung chi băng nhi tri thiên hạ chi hàn.
见一叶落而知岁之将暮, 睹瓶中之冰而知天下之寒
(Nhìn
thấy một chiếc lá rụng biết năm sắp hết; nhìn thấy băng trong bình cắm hoa biết
thiên hạ đã vào mùa lạnh)
Và
Trần Nguyên Tịnh 陈元靓 trong Tuế thời quảng kí 岁时广记 quyển 3 đã dẫn thơ của người thời Đường:
Sơn tăng bất
giải số Giáp Tí
Nhất diệp lạc
tri thiên hạ thu
山僧不解数甲子
一叶落知天下秋
(Vị tăng nơi núi sâu không biết tính ngày tháng
Nhìn thấy một chiếc lá rơi mà biết mùa thu đã tới)
https://baike.baidu.com/item/%E4%B8%80%E5%8F%B6%E7%9F%A5%E7%A7%8B/3457024
Riêng
câu: “Ngô đồng nhất diệp lạc, thiên hạ tận tri thu” 梧桐一叶落, 天下尽知秋 được thấy
trong Nhị Như Đình quần phương phổ 二如亭群芳谱 của Vương Tượng Tấn 王象晋 đời Minh:
(Ngô đồng) Lập thu chi nhật, như mỗ thời Lập
thu, chí kì nhất diệp tiên truỵ. Cố vân: ‘Ngô đồng nhất diệp lạc, thiên hạ tận
tri thu.’
(梧桐)立秋之日, 如某时立秋, 至期一叶先坠. 故云: ‘梧桐一叶落, 天下尽知秋.’
(
(Ngô đồng) Ngày Lập thu, như lúc nào đó ngày Lập thu, đến kì, một chiếc lá rụng
trước tiên. Cho nên có câu nói: ‘Một chiếc lá ngô đồng rụng, cả thiên hạ đều biết
mùa thu tới’.)
https://www.gzstv.com/a/540048d0cd9641ca9400564cc0db84f6
Thoi đưa ngày tháng sương sao
Ngô vừa rụng lá, lại đào nẩy hoa
(Bích Câu kì ngộ:
35- 36)
Huỳnh
Chương Hưng
Quy Nhơn 26/5/2022