TRUNG HOÀ ĐIỆN
Trung
Hoà điện 中和殿 vào
đầu thời Minh gọi là Hoa Cái điện 华盖殿, năm Gia Tĩnh 嘉靖 triều
Minh đổi gọi là Trung Cực điện 中极殿, năm Thuận Trị 顺治 thứ
2 (năm 1645) bắt đầu gọi là Trung Hoà điện 中和殿.
Trung Hoà điện cao 29m, bình diện hình vuông, diện tích của nó nhỏ nhất trong
tam đại điện. Trung Hoà điện là kiến trúc mái đơn, bốn góc trên đỉnh tụ lại
thành chóp nhọn, mái lợp ngói lưu li sắc vàng. Chính giữa là bảo đính cốt đồng
mạ vàng, gọi là “sấm kim viên đính” 渗金圆顶. Bảo đính này
ngoài việc trang sức ra, còn có công năng kiến trúc trọng yếu khác. Nhân vì bộ
phận đỉnh chóp nhọn của Trung Hoà điện là nơi bốn rường nhà tụ lại, cấu kiện gỗ
sợ nhất là mưa dầm dẫn đến việc gỗ bị mục, “sấm kim bảo đính” có tác dụng bảo vệ
cấu kiện. Sấm kim bảo đính giống như một hoả châu, theo lời kể có một năm, ánh
mặt trời mà nó phản xạ có thể chiếu đến gian miếu ở Đăng Thị Khẩu 灯市口bên ngoài Đông Hoa môn 东华门.
Có 3
công năng sử dụng của Trung Hoà điện:
Thứ nhất: Nơi đây là nơi nghỉ chân của
hoàng đế trên đường đi đến Thái Hoà điện 太和殿.
Khi Thái Hoà điện cử hành thịnh đại điển lễ hoặc triều hội, hoàng đế trước tiên
đến Trung Hoà điện nghỉ ngơi, đồng thời tiếp nhận chấp sự quan quỵ bái.
Thứ hai: Mỗi năm khi tế tự Thiên đàn, Địa
đàn, Thái miếu, hoàng đế trước tiên đến nơi đây duyệt qua tế văn. Xuân phân
hàng năm, hoàng đế đến Tiên Nông đàn 先农坛 cử hành nghi thức “thân canh” 亲耕
(đích thân cày). Tại Tiên Nông đàn có một khoảnh đất dành cho hoàng đế, hoàng đế
đến đây cầm cày cày qua, cầm bừa bừa qua, biểu thị coi trọng nông nghiệp. Trước
khi đến Tiên Nông đàn, hoàng đế cũng phải trước tiên đến Trung Hoà điện duyệt tế
văn đồng thời kiểm tra nông cụ.
Thứ ba: Triều Thanh quy định, cứ cách 10 năm phải tu soạn gia phả của hoàng đế một lần, sau khi tu soạn xong, nghi thức dâng lên hoàng đế thẩm duyệt cũng cử hành tại Trung Hoà điện.
Cách trần
thiết trong Trung Hoà điện
Bên
trong Trung Hoà điện cũng đặt ngự toạ, bên trên ngự toạ treo tấm biển “Doãn chấp
quyết trung” 允执厥中 do
hoàng đế Càn Long 乾隆 ngự
thư. Điển cố xuất từ Thượng thư – Ngu thư
– Đại Vũ mô 尚书 - 虞书 - 大禹谟:
Nhân tâm duy nguy, đạo tâm duy vi, duy tinh
duy nhất, doãn chấp quyết trung.
人心惟危, 道心惟微, 惟精惟一, 允执厥中.
Ý nghĩa
là, nhân tâm nguy hiểm, đạo tâm tinh vi, cần phải chuyên tâm nghiên cứu, cần phải
chuyên nhất, thành thực giữ lấy trung đạo. Giữ lấy trung đạo chính là phù hợp với
tên Trung Hoà điện. Hai trụ bên trái bên phải ngự toạ cũng có cặp đối do Càn
Long ngự thư:
Thời thừa lục long dĩ ngự thiên sở kì vô
dật
Dụng phu ngũ phúc nhi tích cực chương
quyết hữu thường
时乘六龙以御天所其无逸
用敷五福而锡极彰厥有常
Ý nghĩa là, mặt trời cưỡi lên 6 con rồng vận hành mãi mãi trên không trung, với tư cách là hoàng đế không có lúc nào an dật. Quân chủ nhân vì quảng bá ngũ phúc mới có được sự ủng hộ của dân chúng, muốn làm sáng rõ đức trạch của quân vương phải luôn giữ vững. Trọng điểm của hai câu ở chỗ “vô dật” và “hữu thường”, nhắc nhở vị quân chủ phải chuyên cần chính vụ, đồng thời phải luôn giữ vững.
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 09/4/2022
Nguồn
ĐỒ GIẢI CỐ CUNG
图解故宫
Tác giả: Định Giới 定界
Bắc Kinh: Bắc Kinh xuất bản xã, 2018