THẬP BÁT BAN VÕ
NGHỆ
十八般武艺
Giải thích: Thời cổ
có 18 loại binh khí, nhân đó cũng có xưng vị “thập bát ban võ nghệ”. Ví với việc
hành nghiệp tinh thông từng món binh khí
Xuất xứ: Minh. Thi Nại Am 施耐庵: Thuỷ hửu truyện 水浒传 đệ nhị hồi
Ở
hồi thứ 2 trong Thuỷ hử truyện 水浒传
Vương giáo đầu tư
tẩu Diên An phủ
Cửu Văn Long đại
náo Sử gia thôn
王教头私走延安府
九纹龙大闹史家村
Có thuật lại câu chuyện Vương
giáo đầu 王教头
dạy Sử Tiến 史进 học võ nghệ.
Truyện
viết như sau:
….. Sử Tiến mỗi ngày xin Vương giáo đầu chỉ
rõ thập bát ban võ nghệ, từng món dạy từ đầu. Thập bát ban võ nghệ là những loại
nào? Mâu 矛
chuỳ 锤 cung 弓 nỗ 弩 sung 铳, tiên 鞭 giản 简 kiếm 剑 liên 链 qua 挝, phủ 斧 việt 钺 cùng qua 戈 kích 戟, bài 牌 bổng 棒 với thương 枪 xoa 叉. ….. trước sau được
trên nửa năm, Sử Tiến đánh thập bát ban võ nghệ, được mười phần tinh thục, đa
phần đều được Vương Tiến 王进 tận tình chỉ dạy, từng món từng món có sự áo
diệu.
Trong
tiểu thuyết ngày trước, thường dùng câu “thập bát ban võ nghệ, kiện kiện giai
tinh” 十八般武艺,
件件皆精để hình dung võ nghệ toàn diện
và cao siêu. Nhưng rốt cuộc 18 loại nào? Cách nói trước giờ không hoàn toàn nhất
trí. Trong Kiên hồ tập 坚瓠集của Chử Nhân Hoạch 褚人获 triều Thanh thì nói:
Thởi Gia Tĩnh 嘉靖triều Minh, chốn
biên đình đa sự, quan trên chiêu mộ những người dũng cảm. Lí Thông 李通 ở
Sơn Tây 山西 hành nghề ở kinh sư, ứng mộ đầu
tiên. Võ nghệ của ông thập bát ban đều giỏi: một cung 弓, hai nỗ 弩, ba thương 枪, bốn đao 刀, năm kiếm 剑, sáu mâu 矛, bảy thuẫn 盾, tám phủ 斧, chín việt 钺, mười kích 戟, mười một tiên 鞭, mười hai giản 简, mười ba qua 挝, mười bốn thù 殳, mười lăm xoa 叉, mười sáu ba đầu 爬头, mười bảy miên thằng
sáo sách 绵绳套索,
mười tám bạch đả 白打.
Kì thực, gọi là “thập bát ban võ nghệ” chỉ có thể giải thích với ý nghĩa là tất cả võ nghệ, còn như danh xưng không có quy định thống nhất, số món có phải là hạn chế ở 18 thì cũng không cần phải truy cứu.
Huỳnh
Chương Hưng
Quy Nhơn 30/4/2022
Nguyên tác Trung văn
THẬP BÁT BAN VÕ NGHỆ
十八般武艺
TRUNG QUỐC THÀNH NGỮ CỐ SỰ TỔNG TẬP
中国成语故事总集
(tập 1)
Chủ biên: Đường Kì 唐麒
Trường Xuân – Thời đại văn nghệ xuất bản xã, 2004