RỂ QUÝ ĐÔNG SÀNG
Núi Si 郗và đảo Vi sơn 微山
cách nhau một con sông, trên núi có một
ngôi mộ rất lớn, trước mộ có một tấm bia đá, bên trên viết “Đông Tấn Thái uý Si
Giám chi mộ” 东晋太尉郗鉴之墓, là thủ bút của đại thư pháp gia Vương Hi Chi 王羲之 thời Đông Tấn.
Si Giám
郗鉴 người
huyện Kim Hương 金乡, lúc nhỏ nhà nghèo, ngay cả cơm cũng không đủ bữa,
nhưng thông minh hiếu học, lại thêm nhân phẩm đức tính hiền đạt, nổi tiếng nho
nhã khắp làng. Mọi người đều muốn để cho ông thành tài thành danh, đều tự nguyện
cho lương thực, tiền bạc để giúp đỡ, thế là ông khắc khổ học văn luyện võ, phấn
đấu không ngừng, chẳng bao lâu văn võ song toàn. Khi Nguyên Đế Tư Mã Duệ 元帝司马睿 nhà
Đông Tấn làm hoàng thượng, Si Giám được triệu làm Long tương tướng quân 龙骧将军 kiêm Duyện Châu Thứ sử 兖州刺史. Về sau Tư Mã Thiệu 司马绍đăng cơ, lại thăng
ông làm Đông kị Đại tướng quân 东骑大将军, quản quân sự ba
châu Từ 徐, Duyện 兖, Thanh 青 .
Khoảng thời Hàm Hoà 咸和, Si Giám phụng chỉ bình phản đảng, lập được đại công,
lại gia phong ông làm Thái uý 太尉. Tại triều đình, trừ
văn quan Thừa tướng Vương Đạo 王导, thì ông cũng được
tính là võ quan Thái uý.
Si Giám
có một cô con gái, tuổi vừa hai tám, vừa có tài vừa xinh đẹp. Si Giám cưng chiều
như viên minh châu trên lòng bàn tay. Cô con gái chưa hứa gả cho ai, ông muốn
chọn rể, một viên bảo bối như thế, phải tìm nhà môn đương hộ đối. Si Giám cảm
thấy Thừa tướng Vương Đạo với gia đình mình tình hữu nghị sâu đậm, lại làm quan
cùng triều, nghe nói nhà ông ta có nhiều con cháu, người nào cũng có tài mạo.
Ngày nọ, sau buổi triều sớm, Si Giám đem ý nghĩ chọn rể nói với Vương Thừa tướng.
Vương Thừa tướng nói rằng:
- Vậy thì tốt quá, nhà tôi con cháu rất đông,
ông có thể đến nhà tuỳ ý chọn. Ông chọn được đứa nào thì tôi cũng đều đồng ý.
Si Giám
bèn phái quản gia tâm phúc, mang nhiều lễ vật đến nhà Vương Thừa tướng. Con
cháu Vương phủ nghe nói Si Giám phái người đến chọn rể, đều sửa soạn kĩ lưỡng
ra diện kiến. Nhìn tới nhìn lui, trong số đó thiếu mất một người. Quản gia của
Vương phủ bèn dẫn quản gia Si phủ đến thư phòng trong sân nhà ngang, thấy một
thanh niên nằm ngửa phơi bụng trên giường phía tường đông, đối với việc Thái uý
chọn rể, không hề quan tâm để ý. Quản gia Si phủ về lại phủ, nói với Si Thái
uý:
- Công tử của Vương phủ khoảng 20 người, nghe
nói Si phủ chọn rể, ai nấy đều tranh trước tranh sau, duy chỉ có một một vị
công tử nơi giường phía đông, năm ngửa phơi bụng, dường như không hề biết chuyện
gì.
Si Giám
bảo rằng:
- Người mà ta muốn chọn, chính là người như thế.
Mau, mau đưa ta đi xem!
Si Giám
đến Vương phủ, nhìn thấy người này vừa khoáng đạt vừa văn nhã, tài mạo song
toàn, liền nộp sính lễ, chọn làm rể. Cách nói “Đông sàng khoái tế” 东床快婿 (rể quý đông sàng) ra đời như thế.
Về sau
“Đông sàng khoái tế” Vương Hi Chi trở thành thư pháp gia đại danh đỉnh đỉnh, được
người đời sau xưng là “Thư thánh” 书圣.
Si Giám
lúc vãn niên bệnh nặng, dặn người nhà rằng:
- Ta luôn sùng kính bậc nhân Vi Tử 微子, người trí Trương Lương 张良và quân gia chi kiệt Mục Di 目夷, cách xa phần mộ của họ không xa có một gò núi nhỏ
phong cảnh tươi đẹp, ở vào khoảng Từ Châu, Duyện Châu, là vùng mà ta trải qua
thời gian làm quan quản lí, Sau khi ta chết nên an táng ta nơi đó.
Vương Hi Chi soạn bi văn cho nhạc phụ, bi văn đã lưu truyền thiên cổ. Về sau, gò núi nhỏ vô danh đó được gọi là “Si sơn” 郗山.
Huỳnh
Chương Hưng
Quy Nhơn 27/4/2022
Nguồn
TĂNG QUẢNG HIỀN VĂN
增广贤文
Thanh . Chu Hi Đào 周希陶 tu đính