NỘI HÀM VĂN HOÁ CỦA THANH MINH TIẾT
Thanh minh tiết 清明节là đại tiết tế tổ thịnh đại long trọng nhất của dân tộc
Trung Hoa, thuộc về tiết nhật truyền thống văn hoá lễ kính tổ tiên, thận chung
truy viễn. Thanh minh tiết ngưng tụ tinh thần dân tộc, truyền thừa văn hoá tế tự
của văn minh Trung Hoa, bộc lộ tình cảm đạo đức kế chí thuật sự, mọi người
tôn kính tổ tiên. Tảo mộ tức “mộ tế” 墓祭, gọi đó là “tư thời chi kính” 思时之敬 (hết sức thành kính khi tưởng nhớ) đối với tổ
tiên. Tế xuân tế thu từ thời cổ đã có. Lịch sử Thanh minh tiết lâu đời, bắt nguồn
từ tín ngưỡng tổ tiên và lễ tục tế xuân thời thượng cổ. Căn cứ vào thành quả
nghiên cứu của nhân loại học, khảo cổ học, hai tín ngưỡng nguyên thuỷ nhất của
nhân loại là tín ngưỡng thiên địa và tín ngưỡng tổ tiên. Theo sự khai quật khảo
cổ, tại di chỉ trấn Thanh Đường 青塘 thành phố Anh Đức 英德 tỉnh Quảng Đông 广东 đã phát hiện mộ táng cách nay cả vạn năm, đây là
mộ táng với táng thức có niên đại sớm nhất được xác nhận, cho thấy tiên dân thời
thượng cổ cả vạn năm trước đã có ý thức về hành vi mộ táng và quan niệm lễ tục.
Lễ tục “mộ tế” có nguồn gốc lịch sử lâu đời. “Mộ tế” Thanh minh là sự tổng hợp
và thăng hoa của tiết tục mùa xuân truyền thống. Sự chế định lịch pháp can chi
thượng cổ cung cấp điều kiện tiên quyết để hình thành tiết nhật. Tín ngưỡng tế
tổ và văn hoá tế tự là nhân tố trọng yếu hình thành lễ tục Thanh minh tế tổ. Tiết
tục Thanh minh phong phú, quy nạp lại là hai truyền thống đại tiết lệnh: một là
lễ kính tổ tiên, thận chung truy viễn, hai là hoạt động vui chơi đạp thanh,
thân cận với tự nhiên. Thanh minh tiết không chỉ có chủ đề tế tảo, tưởng nhớ,
truy niệm, mà còn có chủ đề vui chơi đạp thanh, thân tâm vui vẻ, lí niệm truyền
thống “thiên nhân hợp nhất” trong Thanh minh tiết đã có được sự thể hiện sinh động.
Theo sự phát triển của lịch sử, Thanh minh tiết vào thời Đường Tống đã dung hợp
tập tục của Hàn thực tiết 寒食节 (1) và Thượng tị tiết 上巳节 (2), trộn lẫn dân tục của các vùng các dân tộc thành nhất
thể, có nội hàm văn hoá cực phong phú.
Chú của người
dịch
1- Hàn thực tiết
寒食节: cũng gọi là “Cấm hoả tiết” 禁火节, “Cấm yên tiết” 禁烟节. Bách ngũ tiết” 百五节,
thông thường sau Đông chí 冬至 105 ngày, gần với
Thanh minh tiết, trước Thanh minh tiết 1 hoặc 2 ngày.
https://zh.wikipedia.org/wiki/%E5%AF%92%E9%A3%9F%E8%8A%82
2- Thượng Tị tiết
上巳节: Tục xưng là “Tam nguyệt tam nhật” 三月三日là tiết nhật truyền thống của dân tộc Hán. Tiết này đời Hán trở về trước
định vào ngày Tị 巳 thượng tuần tháng 3, sau cố định vào ngày mùng 3
tháng 3 theo lịch nhà Hạ.
https://baike.baidu.com/item/%E4%B8%8A%E5%B7%B3%E8%8A%82/1908577
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn
05/4/2022
Thanh minh tiết 05/3 năm Nhâm Dần
Nguồn
https://baike.baidu.com/item/%E6%B8%85%E6%98%8E%E8%8A%82/137575