NGUYỆN VỊ QUÂN HỀ BỔNG HÀ CHI (456)
願為君兮俸霞卮
Thiếp nguyện vì chàng dâng chén rượu ngon
Hà chi 霞卮: Cũng gọi là “cửu hà chi 九霞卮,
“tử hà chi” 紫霞霞卮hoặc “tử hà bôi” 紫霞杯 tên chén đựng
rượu. “Chi” 卮, “bôi” 杯 là chén uống rượu, loại
chén này có sắc tía (tử 紫) với hoa văn ráng trời
(hà 霞), Sắc tía là màu tượng trưng cho giai cấp tối cao.
“Hà chi”, “tử hà chi”, “tử hà bôi” có lúc cũng được mượn dùng để chỉ rượu ngon.
Trong
bài Song điệu vọng Giang Nam (Thọ Vương
thu thuỷ) 双调望江南(寿王秋水) của Lưu Thần Ông 刘辰翁 đời Tống có
câu:
Tề mi cử
Thể thị tử hà chi
齐眉举
彩侍紫霞卮
(Nâng mâm lên ngang mày
Hầu dâng chén rượu ngon)
Trong
bài từ Thọ Lương đa trúc bát thập 寿梁多竹八十 theo điệu Thuỷ điệu ca đầu 水调歌头 của Triệu Tất 赵必
(Vương Tượng 王象) đời Tống cũng có câu:
Cúc tiết tiên ngũ nhật
Mãn chước tử hà chi
菊节先五日
满酌紫霞卮
(Trước cúc tiết mùng 9 tháng 9 năm ngày
Đã rót đầy chén rượu ngon)
Và
trong bài Đoan Ngọ sơ độ 端午初度 (kì 1) của Văn Thiên Tường 文天祥 đời Tống:
Sở tù nhất bôi thuỷ
Thắng tự cửu hà chi
楚囚一杯水
胜似九霞卮
(Một chén nước của người tù nước Sở
Còn hơn cả chén rượu ngon)
Bản Chinh phụ ngâm Hán Nôm hợp tuyển, câu
456 này ở phần chữ Hán, đã viết chữ 捧 “phủng” có nghĩa là
bưng thành chữ 俸 “bồng” có nghĩa là bổng lộc.
Bản của
Vân Bình Thôn Thất Lương, phần chữ Hán viết đúng là 捧,
âm đọc là “bổng”.
Câu 456 bản diễn Nôm “Chinh phụ ngâm diễn ca” tương truyền của Đoàn Thị
Điểm là:
Vì chàng tay chuốc chén vàng (395)
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 25/4/2022