LĂNG YÊN CÁC HỀ TẦN THÚC BẢO (446)
凌煙閣兮秦叔寶
Như Tần Thúc Bảo có công, hoạ tượng được treo trong Lăng Yên các
Lăng Yên các 凌煙閣/凌烟阁: Là toà kiến
trúc thời Đường bên trong có treo hoạ tượng các công thần. Lăng Yên các ở góc
đông bắc cung Thái Cực 太太极trong thành Trường
An 长安, được xây dựng vào năm Trinh Quán贞观 thứ 17 (năm 643) nhằm biểu dương các công thần.
Tháng 2
năm Trinh Quán 贞观thứ 17 (năm 643), để tưởng nhớ các công thần ban sơ
cùng mình dẹp yên thiên hạ, Đường Thái Tông Lí Thế Dân 李世民mệnh
cho hoạ gia cung đình Diêm Lập Bản 阎立本vẽ tượng 24 vị công
thần, tức “Nhị thập tứ công thần đồ” 二十四功臣图. Các hoạ tượng đều đứng quay mặt về hướng bắc. Lăng
Yên các chia làm 3 tầng: tầng trong cùng là các công thần tể phụ công huân tối
cao; tầng giữa là công thần Vương Hầu công cao; tầng ngoài cùng là các công thần
khác.
24 vị
công thần bao gồm: Phòng Huyền Linh 房玄齡, Đỗ Nhưu Hối 杜如如晦, Trưởng Tôn Vô Kị 長孫無忌, Nguỵ Trưng 魏徵, Uý Trì Kính Đức 尉遲敬德, Lí Hiếu Cung 李孝恭,
Cao Sĩ Liêm 高士廉, Lí Tĩnh 李靖, Tiêu Vũ 蕭瑀, Đoàn Chí Huyền 段志玄,
Lưu Hoằng Cơ 劉弘基, Khuất Đột Thông 屈突通,
Ân Khai Sơn 殷開山, Sài Thiệu 柴紹, Trưởng Tôn Thuận Đức
長孫順德, Trương Lượng 張亮,
Hầu Quân Tập 侯君君集, Trương Công Cẩn 張公謹,
Trình Tri Tiết 程知節, Ngu Thế Nam 虞世南,
Lưu Chính Hội 劉政會, Đường Kiệm 唐儉, Lí Thế Tích 李世勣, Tần Thúc Bảo 秦叔寶.
Các
hoàng đế sau thời Thái Tông, có vị còn liên tiếp đem hoạ tượng các công thần
khác đưa vào Lăng Yên Các, cuối cùng tổng cộng có đến trên một trăm vị, thậm
chí có cả hoạ tượng của hoạn quan Trình Nguyên Chấn 程元振,
Ngư Triều Ân 魚朝恩.
https://zh.wikipedia.org/wiki/%E5%87%8C%E7%83%9F%E9%98%81
Tần Thúc Bảo 秦叔寶/秦叔宝: Tức Tần Quỳnh
秦琼, tự Thúc Bảo 叔宝,
vốn là dũng tướng bộ hạ của Trương Tu Đà 张须陀.
Sau khi Trương Tu Đà mất, Tần Thúc Bảo là bộ hạ của Bùi Nhân Cơ 裴仁基, sau lại theo Bùi Nhân Cơ đầu hàng Lí Mật 李密, làm Ngoã cương Đại tướng quân 瓦岗大将军. Trong cuộc chiến Đồng Sơn 童山 giữa Lí Mật 李密 và
Vũ Văn Hoá Cập 宇文化及, ông lập được đại công. Sau khi Lí Mật thất bại, ông
đầu hàng Vương Thế Sung 王世充, nhân vì bất mãn với
Vương Thế Sung, ông cùng với Trình Tri Tiết 程知节đầu
hàng nhà Đường, tham gia nhiều chiến dịch cùng với Lí Thế Dân 李世民, mỗi trận chiến ông đều xung phong đi đầu. Thời Trinh
Quán 贞观, ông được phong làm Dực Quốc Công 翼国公. Do vì nhiều lần tác chiến bị thương, thân luôn tật bệnh,
nên mất vào năm Trinh Quán thứ 12, có tên thuỵ là Tráng 壮.
https://baike.baidu.com/item/%E5%87%8C%E7%83%9F%E9%98%81/4597875
Câu 446 và câu 447
Kì Lân đài hề
Hoắc Phiêu diêu
麒麟臺兮霍嫖姚
bản diễn Nôm “Chinh phụ ngâm diễn ca” tương truyền của Đoàn Thị
Điểm là:
So tài Tần Hoắc
vẹn toàn
Tên ghi gác
Khói tượng truyền đài Lân
(383 – 384)
Bản Chinh phụ ngâm khúc của Vân Bình Tôn Thất Lương, nxb Tân Việt, in
năm 1953 là:
So tài Tần,
Hoắc, vẹn TUYỀN
Tên ghi gác “Khói”, tượng truyền đài “Lân”
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 08/4/2022