CHỮ "PHÚC" DÁN NGƯỢC
Ngày tết,
nhiều gia đình nơi cửa lớn, cửa sổ chúng ta thường thấy những chữ “phúc” trên nền
giấy đỏ được dán ngược. Theo Mộng lương lục
梦梁录ghi chép:
Nhà của
sĩ thứ bất luận lớn hay nhỏ, đều quét dọn sạch sẽ, lau chùi tươm tất, thay Môn
thần 门神, treo hình Chung Quỳ 钟馗,
gắn đào phù 桃符, dán “xuân bài” 春牌,
tế tự tổ tông. Dán “xuân bài” tức viết chữ “phúc” 福trên
giấy đỏ.
Tập tục
dán ngược chữ “phúc” 福, bắt nguồn từ phủ
Cung Thân Vương đời Thanh. Năm đó vào lúc trước sau ngày tết, để lấy lòng chủ tử,
đại quản gia đã viết mấy chữ “phúc” lớn bằng cái đấu, sai mấy gia đinh dán lên
cửa lớn của vương phủ và nơi nhà kho. Có một gia đinh không biết chữ đã dán ngược
chữ “phúc” nơi cửa lớn. Thế là Cung Thân Vương Phúc tấn (1) vô cùng
giận, muốn phạt đánh roi. May mà đại quản gia là người khéo ăn nói, ông ta cũng
sợ có liên quan thoát không khỏi sẽ bị Phúc tấn trách tội, liền quỳ xuống trình
bày:
- Nô tài thường nghe người ta nói, Cung Thân
Vương thọ cao phúc lớn, nay đại phúc quả đã tới rồi, đó là điềm cát tường.
Cung Thân Vương Phúc tấn nghe qua cả mừng, bèn thưởng đại quản gia và gia đinh mỗi người 50 lượng bạc. Về sau, tục dán ngược chữ “phúc” từ vương phủ truyền ra dân gian, sau khi dán họ đều nuốn người qua đường hoặc trẻ con reo to mấy câu “Phúc đáo liễu! Phúc đáo liễu” (2) để mong được cát lợi.
Chú của người
dịch
1- Phúc tấn 福晋: cũng gọi là
“Phúc kim” 福金 bắt
nguồn từ tiếng Mãn, là xưng vị dành cho phụ nữ quý tộc từ thời Hậu Kim. Bắt đầu
từ thời Hoàng Thái Cực 皇太极, trở thành phong
hiệu chính thức của mệnh phụ, phân ra có Hoà thạc Phúc tấn 和硕福晋 và Đa la Phúc tấn 多罗福晋. Chính thê của Thân vương, Quận vương trong tôn thất cùng con của họ đều
được phong hiệu là “Đích Phúc tấn” 嫡福晋. Thiếp của Thân
vương, Quận vương thì xưng là Trắc Phúc tấn 侧福晋hoặc
Cách cách 格格.
https://zh.wikipedia.org/wiki/%E7%A6%8F%E6%99%8B
2- Phúc đáo liễu
福到了:
Phúc đến rồi.
Chữ 倒 (đảo) có nghĩa là ngược và chữ 到 (đáo) có nghĩa là đến đều bính âm là “dào”. 福倒
và 福到 bính âm như nhau, đều đọc là f ú dào
福倒 (phúc đảo: phúc ngược) khi đọc lên cũng nghe như là 福到 (phúc đáo: phúc đến).
Huỳnh
Chương Hưng
Quy Nhơn 31/01/2022
Ngày 29 tháng Chạp năm Tân Sửu
Nguồn
BẤT KHẢ BẤT TRI ĐÍCH 3000 CÁ VĂN HOÁ THƯỜNG THỨC
不可不知的 3.000
个文化常识
Biên soạn: Tinh Hán 星汉
Bắc Kinh: Trung Quốc Hoa Kiều xuất bản xã, 2010