XỬ CHI THÁI NHIÊN
处之泰然
SỐNG RẤT UNG DUNG
Giải
thích: Xử 处: xử lí, đối đãi. Thái nhiên 泰然: không hề bận tâm, hình dung
trong tình huống khẩn cấp, trấn định ung dung, không hề hoảng loạn.
Xuất xứ: Xuân Thu . Khổng Khâu đệ tử: Luận ngữ - Ung dã 论语 - 雍也. Tống . Chu Hi 朱熹chú.
Khổng
Tử 孔子
từng dạy qua mấy ngàn học trò, trong đó xuất sắc nhất có 72 người, Nhan Hồi 颜回 chính là một trong số 72 người
đó.
Nhan
Hồi gia cảnh rất nghèo, nhưng không cho rằng mình nghèo mà thấp hơn người ta một
bậc. Nhan Hồi an bần lạc đạo, phẩm cách cao thượng, rất được Khổng Tử tán thưởng.
Có
một lần, Khổng Tử nói với học trò rằng:
Phẩm chất của Nhan Hồi cao thượng biết bao! Anh ta dùng một
giỏ trúc đựng cơm ăn, dùng một chiếc bầu đựng nước uống, sống nơi ngõ hẹp, với
người khác có lẽ chịu không nỗi cảnh khốn khổ đó, nhưng Nhan Hồi lại sống rất
vui vẻ. Phẩm chất của Nhan Hồi cao thượng biết bao!
Những
lời đó được ghi chép trong thiên Ung dã 雍也trong Luận ngữ 论语. Đến thời Nam Tống, học giả nổi tiếng Chu Hi 朱熹 khi chú thích bộ Luận ngữ, dưới đoạn văn đó đã chú rằng:
Gia cảnh của Nhan Hồi nghèo đến mức đó, nhưng ông ta lại sống rất ung dung (xử chi thái nhiên), quả là không dễ chút nào!
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 31/12/2021
Nguyên tác Trung văn
XỬ CHI THÁI NHIÊN
处之泰然
TRUNG QUỐC THÀNH NGỮ CỐ SỰ TỔNG TẬP
中国成语故事总集
(tập 1)
Chủ biên: Đường Kì 唐麒
Trường Xuân – Thời đại văn nghệ xuất bản xã, 2004
Phụ
lục của người dịch
子曰: “贤哉, 回也! 一箪食, 一瓢饮, 在陋巷. 人不堪其忧, 回也不改其乐. 贤哉, 回也!”
(论语
- 雍也)
Tử viết: “Hiền tai, Hồi dã! Nhất đan tự, nhất
biều ẩm, tại lậu hạng. Nhân bất kham kì ưu, Hồi dã bất cải kì lạc. Hiền tai, Hồi
dã!”
(Luận ngữ - Ung dã)
Khổng
Tử bảo rằng: “Hiền thay, Nhan Hồi! một giỏ cơm, một bầu nước, sống nơi ngõ hẹp.
Người khác không chịu nỗi u sầu trong cảnh khốn cùng, nhưng Nhan Hồi lại không
hề thay đổi niềm vui đó. Hiền thay, Nhan Hồi!”