BẢNG NHÃN VÀ THÁM HOA
“Bảng
nhãn” 榜眼 là từ
mà mọi người gọi người đậu Đệ nhị danh Tiến sĩ trong khoa cử khảo thí.
Trước
thời Bắc Tống, Đệ nhất danh gọi là Trạng nguyên 状元,
Đệ nhị và Đệ tam danh đều gọi là Bảng nhãn 榜眼.
Nguyên nhân là khi điền tên Tiến sĩ vào bảng, tên của Trạng nguyên ở trên cao
nơi chính giữa, nhị danh và tam danh ở vào bên trái và bên phải, như hai con mắt.
Đến cuối thời Bắc Tống, chỉ lấy Đệ nhị danh gọi là Bảng nhãn 榜眼, còn Đệ tam danh thì gọi là Thám hoa 探花.
Từ
“Thám hoa” 探花có sớm hơn rất nhiều so với từ “Bảng nhãn” 榜眼, từ thời Đường đã có, nhưng lúc đó hoàn toàn không phải
chỉ Đệ tam danh. Ở thời Đường, những người đậu Tiến sĩ sẽ đi dạo vườn hoa để
chúc mừng, đồng thời cử hành “Thám hoa yến” 探花宴.
Người nhỏ tuổi nhất trong số Tiến sĩ được chọn làm “Thám hoa sứ” 探花使, đến các vườn hoa hái hoa tươi, nghinh tiếp Trạng
nguyên”, đó vốn là một loại vui chơi. Đến cuối thời Bắc Tống, “Thám hoa” trở
thành từ chuyên dùng để gọi Đệ tam danh Tiến sĩ.
“Trạng nguyên” 状元, “Bảng nhãn” 榜眼, “Thám hoa” 探花 đều chỉ là loại tục xưng, trên bảng vàng chính thức chỉ xưng là Tiến sĩ nhất giáp Đệ nhất danh 进士一甲第一名, nhất giáp Đệ nhị danh 一甲第二名, nhất giáp Đệ tam danh 一甲第三名.
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 04/12/2021
Nguồn
BẤT KHẢ BẤT TRI ĐÍCH 3000 CÁ VĂN HOÁ THƯỜNG THỨC
不可不知的 3.000
个文化常识
Biên soạn: Tinh Hán 星汉
Bắc Kinh: Trung Quốc Hoa Kiều xuất bản xã, 2010