挫折之忍
其一
人生未遇, 如求谷于石田; 及其当遇, 如取果于家园. 岂非得失有命, 富贵在天?
(忍经)
TOẢ
CHIẾT CHI NHẪN
(kì 1)
Nhân sinh vị ngộ, như cầu cốc vu thạch
điền; cập kì đương ngộ, như thủ quả vu gia viên. Khởi phi đắc thất hữu mệnh,
phú quý tại thiên?
(Nhẫn kinh)
TOẢ CHIẾT CHI NHẪN
(kì 1)
Đời người, lúc chưa gặp được cơ hội, giống như tìm thóc lúa trong ruộng toàn sỏi đá; Một khi có được cơ hội, giống như hái trái trong vườn nhà. Lẽ nào chẳng phải là được mất có số mệnh, phú quý là do trời?
Chú của
nguyên tác
Ngũ cốc
sinh nơi đất đai màu mỡ, không mọc nơi ruộng toàn sỏi đá. Ý là người khi chưa gặp
được cơ hội, giống như tìm ngũ cốc nơi ruộng toàn sỏi đá, làm gì có được? Khi vận
may đến, giống như hái trái trong vườn nhà, muốn hái thì được.
Trong Thuyết uyển – Chính gián 说苑 - 正谏 có
chép: Ngũ Tử Tư khuyên Ngô Vương rằng: ‘Hiện tại tin vào những lời nói dối hết
sức hoang đường, tham cầu đất đai của nước Tề, cũng giống như tìm ngũ cốc nơi
ruộng sỏi, không có ích gì.’
Trong Luận ngữ 论语 cũng có nói: ‘Sinh tử do số mệnh quyết định, có thể phú quý hay không là bởi ở trời.”
Yếu nghĩa
Đời người chưa gặp được cơ hội, muốn được phú quý, thì rất khó như thu hoạch mùa màng nơi ruộng sỏi. Đợi khi gặp được cơ hội, có được phú quý, thì dễ như hái trái trong vườn nhà. Gặp thời cơ hoặc không gặp thời cơ là do nhiều điều kiện quyết định. Ở đây nói thành “Đắc thất hữu mệnh, phú quý tại thiên” là loại “mệnh định luận”, phản ánh tính hạn chế trong nhận thức của tác giả.
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 01/11/2021
Nguồn
ĐẠO ĐỨC KINH
道德经
(Xuân Thu) Lí
Nhĩ 李耳
Bắc Kinh Yên Sơn xuất bản xã