NAM LAI TỈNH ẤP BÁN PHONG TRẦN (321)
南來井邑半風塵
Xuống phía nam, làng xóm đã một nửa ở trong cảnh phong trần
Tỉnh ấp 井邑: Xuất xứ từ trong Chu
lễ - Địa quan – Tiểu tư đồ 周礼 - 地官 - 小司徒:
Nãi kinh thổ địa, nhi tỉnh mục kì điền dã. Cửu
phu vi tỉnh, tứ tỉnh vi ấp, tứ ấp vi khâu, tứ khâu vi điện, tứ điện vi huyện, tứ
huyện vi đô, dĩ nhậm địa sự, nhi lệnh cống phú, phàm thuế liễm chi sự.
乃经土地, 而井牧其田野. 九夫为井, 四井为邑, 四邑为丘, 四丘为甸, 四甸为县, 四县为都, 以任地事, 而令贡赋, 凡税敛之事.
(Bèn
phân chia đất đai, dùng phép “tỉnh” và phép “mục” để phân chia. Cứ 9 phu (1 phu
tức 1 gia) là 1 tỉnh, 4 tỉnh là 1 ấp, 4 ấp là 1 khâu, 4 khâu là 1 điện, 4 điện
là 1 huyện, 4 huyện là 1 đô, để dân theo đó mà sản xuất, khiến dân giao nộp cống
phú cùng tô thuế ruộng đất)
(Chu lễ dịch chú 周礼译注Dương Thiên Vũ
杨天宇 soạn.
Thượng Hải - Thượng Hải cổ tịch xuất bản xã, 2004, trang 162/163)
Trong
thơ văn cổ Trung Quốc, “tỉnh ấp” 井邑 được dùng để chỉ xóm làng, phố phường hoặc quê nhà.
Như Lô
Khuê 卢奎 ở
bài Vọng hiểu 望晓 (kì nhất) có đoạn:
Vũ Lăng đô hội tục hào xa
Tỉnh ấp vân liên kỉ vạn gia
Đông vọng Lí châu dư quất thực
Tây nghinh Tần động xuất đào hoa
.................
武陵都会俗豪奢
井邑云连几万家
东望李洲馀橘实
西迎秦洞出桃花
....................
(Chốn Vũ Lăng đô hội xa xỉ hào hoa
Làng xóm phố phường mấy vạn nhà nối liền như mây
Ngó sang phía đông, nơi châu Lí quýt đã chín
Nhìn sang phía tây, nơi động Tần đào đã trổ hoa)
......................
http://www.chengyuso.com/zishici_dygegykppfiu/
Câu
321 bản diễn Nôm “Chinh phụ ngâm diễn ca”
tương truyền của Đoàn Thị Điểm là:
Nhà thôn gió bụi chung quanh (275)
Bản Chinh phụ ngâm khúc của Vân Bình Tôn Thất Lương, nxb Tân Việt, in
năm 1953 là:
Nhà thôn MẤY XÓM CHÔNG CHÊNH
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 17/11/2021