6- VẠN LÍ TRÁNG DU (HẠ)
ĐẾN THĂM QUÊ HƯƠNG HÀN TÍN
Tư Mã
Thiên 司马迁đi về phía bắc vượt Trường Giang 长江, qua hồ Cao Bưu 高邮,
đến Hoài Âm 淮阴 (nay
là huyện Hoài Âm 淮阴Giang Tô 江苏) quê hương của nhân
vật anh hùng Hàn Tín lúc Sở Hán tương tranh. Nơi đây cũng là đất phong Hầu của
Hàn Tín.
Tư Mã
Thiên từ sớm đã biết Hàn Tín là một nhân vật anh hùng, giúp Lưu Bang 刘邦 đánh
bại Hạng Vũ 项羽, đoạt lấy thiên hạ. Nhưng đối với sự tích về thời trẻ
của Hàn Tín, Tư Mã Thiên không biết nhiều. Sau khi đến Hoài Âm, Tư Mã Thiên tìm
hiểu những sự tích liên quan đến Hàn Tín lúc sinh tiền. Đương thời cách niên đại
Sở Hán tương tranh chỉ hơn 70 năm, vì thế ông thu hoạch được rất nhiều. Từ những
lời kể của các hương thân phụ lão nơi đó, Tư Mã Thiên được biết một số câu chuyện
về Hàn Tín tại quê nhà của 78 năm về trước.
Khi Hàn
Tín sinh ra chẳng bao lâu, phụ thân của ông qua đời. Lúc lên 10 tuổi, mẫu thân
của ông lại qua đời, ông trở thành một cô nhi, không nơi nương tựa, nghèo đến mức
giống như một kẻ ăn xin, nhưng ông chỉ có lười nhác vô năng, thường đến nhà người
khác xin ăn sống qua ngày. Có lúc quá đói, không có cái ăn, đành phải ra bờ
sông ngoài thành câu cá.
Lần nọ,
một bà lão giặt tơ bên sông nhìn thấy Hàn Tín đói đến mức đáng thương, liền
mang một ít thức ăn cho ông. Hàn Tín cảm kích nói với bà lão:
- Sau này tôi có triển vọng sẽ báo đáp hậu hĩ cho bà.
Bà lão tức giận nói rằng:
- Được rồi! Anh ngay cả bản thân mình cũng không nuôi nổi, nói gì đến việc
báo đáp! Ôi! Mà xem ra anh cũng là một nam tử hán.
Trong
thành Hoài Âm có một thanh niên giết chó lấy thịt, một lần nọ trên đường chặn
Hàn Tín lại gây hấn, nói rằng:
- Xem mầy cao như thế kia, lại còn làm bộ dạng
đeo kiếm! Kì thực, mầy chỉ là loại bỏ đi ....
Cả bọn
xấu vây xem cũng đều hét lên:
- Mày có bản lĩnh thì rút kiếm ra, giết nó đi.
Tên
thanh niên nọ nói rằng:
- Mầy nếu như không dám giết tao, thì mày từ
dưới háng của lão gia này bò qua đi!
Hàn Tín
nhìn đám người, im lặng không nói tiếng nào liền từ dưới háng người nọ chui
qua. Sự kiện đó chính là lai lịch của thành ngữ “khoá hạ chi nhục” 胯下之辱. Từ đó về sau, người Hoài Âm chỉ cần nhắc đến tên Hàn
Tín, đều chê cười Hàn Tín là tên tiểu quỷ nhát gan nhu nhược.
Mấy năm
sau, thiên hạ đại loạn, Hàn Tín đến với Hạng Vũ, nhưng trước sau không được Hạng
Vũ trọng dụng.
Sau khi
triều Tần diệt vong, Hàn Tín chạy đến với Lưu Bang, cũng như trước đó, cũng
không nghe có danh tiếng gì. Lần nọ ngẫu nhiên có cơ hội, Hàn Tín và quân sư của
Lưu Bang là Tiêu Hà 萧何 nói
chuyện. Trong lúc đàm luận, Tiêu Hà phát hiện Hàn Tín là một người không bình
thường, bèn trước mặt Lưu Bang tiến cử Hàn Tín:
- Người như Hàn Tín, cả nước cũng không có ai
sánh lại!
Lưu
Bang nghe qua, không cho là quan trọng, uể oải đáp rằng:
- Anh ta có giỏi đi chăng nữa, cũng qua chỉ là
người quản kho, làm gì lợi hại như anh nói.
Đương
thời, do bởi đại quân của Hạng Vũ uy mãnh, Lưu Bang đành ngoài mặt phục tùng. Hạng
Vũ phong Lưu Bang làm Hán Vương 汉王, bảo đến Nam Trịnh 南郑 (nay là phía nam thành phố Hán Trung 汉中 Thiểm
Tây 闪西, thượng du sông Hán 汉)
trú đóng phòng thủ. Lưu Bang ngoan ngoãn đem nhân mã, trường đồ bạt thiệp đến
Nam Trịnh. Đội quân của Hàn Tín đều là người vùng sông Hoài, rất nhiều quan
binh nhân vì nhớ quê nhà đã đào thoát bỏ trốn, khiến quân tâm tán loạn.
Hàn Tín
nhìn thấy Lưu Bang là người không có tài năng cao, liền theo mọi người đào
thoát. Tiêu Hà được tin Hàn Tín đào thoát, việc lớn cũng bỏ không quản, liền
đêm cưỡi ngựa đuổi theo Hàn Tín. Đuổi đến nửa đêm, trăng đã lên cao, cuối cùng
Tiêu Hà đuổi kịp Hàn Tín. Tiêu Hà kéo Hàn Tín, vỗ ngực đảm bảo Hàn Tín sẽ được
cao quan lộc hậu, đưa Hàn Tín trở về lại Nam Trịnh.
Lúc Tiêu
Hà đuổi theo Hàn Tín, Lưu Bang tưởng nhầm là Tiêu Hà đào thoát cùng quan binh
nên vô cùng tức giận. Sau khi Tiêu Hà về lại, Lưu Bang vừa mừng vừa giận, mắng
rằng:
- Sao ngươi lại có thể bỏ trốn? Ngươi mà đi,
ta giống như mất đi cánh tay phải, không có biện pháp nào.
- Tôi làm sao mà bỏ trốn được. Là tôi đi tìm
Hàn Tín đấy.
- Hàn Tín có gì tài giỏi mà khiến ngươi phải
khổ sở đi tìm?
- Đại vương, nếu ngài chỉ muốn xưng Vương một
vùng Nam Trịnh, thì Hàn Tín là người không dùng được. Nhưng nếu đại vương muốn
đánh bại Hạng Vũ, xưng bá thiên hạ, thì trừ Hàn Tín ra, không ai có thể giúp
ngài được.
- Đương nhiên là ta không muốn lẩn quẩn ở nơi
đây.
- Thế thì ngài nên trọng dụng Hàn Tín, Hàn Tín
nhất định sẽ ở lại. Nếu ngài không trọng dụng, thì sớm muộn gì Hàn Tín cũng đào
thoát.
Lưu
Bang nói:
- Được! Xem tình nghĩa giữa ta với ông nhiều
năm nay, ta sẽ thăng ông ta làm Tướng quân!
Tiêu Hà
không cho là như thế, nói rằng:
- Tướng quân có là gì? Ông ta không vì thế mà
lưu lại đâu!
- Thế thì ta thăng ông ta làm Đại
tướng quân là được chứ gì?.
Lưu Bang nghe theo kiến nghị của Tiêu Hà, trịnh trọng chọn ngày tốt Hoàng đạo, còn dựng đài cao, trước mặt toàn quân tướng sĩ, đem ấn tướng giao cho Hàn Tín, bái Hàn Tín làm Đại tướng quân ..... (còn tiếp)
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 13/11/2021
Nguồn
TƯ MÃ THIÊN
司马迁
Tác giả: Đặng
Tương Tử 邓湘子
Triết Giang thiếu niên nhi đồng xuất bản xã, 2006.