CẨM TỰ ĐỀ
THI PHONG CÁNH TRIỂN (216)
錦字題詩封更展
Trên bức gấm dệt bài thơ đã cuộn nhưng rồi lại mở ra
Câu này điển liên quan đến điển nữ thi nhân Tô Huệ.
Tô Huệ 苏蕙 (không rõ năm sinh năm mất) tự Nhược Lan 若兰, người trấn Mĩ Dương 美阳,
huyện Phù Phong 扶风, Thiểm Tây 陕西 thời Tiền Tần Phù
Kiên 苻坚. Từ nhỏ bà đã thông minh, giỏi thêu thùa lại thông
thi văn. Theo truyền thuyết, Tô Huệ sau khi kết hôn với Đậu Thao 窦滔, hai vợ chồng rất yêu thương nhau. Tô Huệ theo chồng
đến Tần Châu 秦州 (nay
là Thiên Thuỷ 天水) nhậm chức. Thời gian Đậu Thao nhậm chức Thứ sử Tần
Châu rất liêm minh công chính, nhưng lại bị kẻ gian vu là có ý đồ mưu phản nên bị
phát phối đến vùng biên cương Sa Châu 沙州 (nay là Đôn Hoàng 敦煌)
phục dịch. Tô Huệ là người thông đạt, trên kính mến cha mẹ chồng, dưới nuôi dạy
con cái, sống cần kiệm chịu đựng gian khổ. Bà ngày đêm nhớ chồng nhưng không biết
làm thế nào, cuối cùng bà nghĩ ra một cách dệt bức “Hồi văn tuyền ki đồ” 回文璇玑图 gởi gắm tình ý, đồng thời mượn đó để kêu nỗi oan khuất
cho chồng. Bài thơ có 112 chữ, ban đầu mọi người không hiểu, về sau hiểu ra, được
lưu truyền rộng rãi. Tần Vương Phù Kiên 苻坚 hiểu được, cảm
động đức hạnh và tiếc cho tài của bà đã miễn tội cho Đậu Thao, phục lại chức
cũ. Hai vợ chồng đoàn tụ. Câu chuyện của Tô Huệ trở thành giai thoại lưu truyền
thiên cổ.
http://www.360doc.com/content/20/0325/21/18903586_901672117.shtml
Về sau thành ngữ “Hồi văn chức cẩm” 回文织锦 dùng
để ví áng thơ văn tuyệt diệu liên quan đến mối tương tư.
Câu 216 này, bản diễn Nôm “Chinh phụ ngâm diễn ca” tương truyền của
Đoàn Thị Điểm là:
Đề chữ gấm phong thôi lại mở (185)
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 14/9/2021