HƯNG SƯ ĐÔNG TIẾN TIÊN THỦ
HÀN QUỐC
Tần diệt Hàn
Tần
Vương Doanh Chính 秦王嬴政 sau
khi tiêu diệt thế lực chính trị của Lữ 吕,
Lao 嫪, lại nhậm dụng khách khanh Lí Tư 李斯, Uý Liêu 尉缭, trực tiếp tham gia
mưu hoạch, chỉ huy cuộc chiến tranh thống nhất của Tần. Họ nhắm đến tình hình
các chư hầu quốc đương thời, đề xuất dùng một lượng lớn vàng thu mua danh sĩ của
các chư hầu, li gián mối quan hệ quân thần ở nội bộ chư hầu quốc, phá hoại hoạt
động hợp tung kháng Tần của họ, sau đó dùng vũ lực chinh phục thực hiện biện
pháp cụ thể cho sự thống nhất, từ đó đã vén lên tấm màn chiến tranh thống nhất.
Trong cuộc chiến mang ý nghĩa lịch sử này, nước bị va chạm đầu tiên là nước Hàn. Hàn là một nước nhỏ, ở vào khu vực yết hầu của trung nguyên. Sở dĩ Tần công kích nước Hàn trước tiên, một mặt là bởi Hàn là một nước nhược tiểu, dễ đánh lấy, có thể mượn uy đó để nhiếp phục các chư hầu khác; một mặt khác Hàn giáp giới với Tần, vừa là mục tiêu chủ yếu để “cận công”, lại là yếu địa chiến lược mà Tần tiến về phía đông tất phải đoạt lấy, công diệt Hàn có thể phát triển hai cánh, về chiến lược có lợi cho việc thúc đẩy chiến trang kiêm tính. Đó là nguyên nhân chủ yếu mà Tần chiếm lấy Hàn trước tiên.
Nước Hàn cho dù nhược tiểu, không đủ sức đối kháng chính diện với Tần, nhưng để bảo tồn lấy mình, nước Hàn đã hết sức mưu tính làm yếu lực lượng của Tần. Sớm vào năm Tần Vương Doanh Chính kế vị, nước Hàn từng phái thuỷ công Trịnh Quốc 郑国 vào Tần, mượn danh nghĩa giúp xây dựng công trình thuỷ lợi nối liền sông Kinh với sông Lạc, nhằm tiêu hao thực lực nước Tần. Nhưng sự tình nhanh chóng bị bại lộ, Trịnh Quốc suýt chút nữa bị giết. Tiếp đó, nước Hàn lại mưu tính mượn sức chư hầu quốc, ngăn trở nước Tần thảo phạt phía đông. Năm 241 trước công nguyên, Sở, Triệu phát động năm nước hợp tung kháng Tần, nước Hàn kiên quyết tham gia liên quân kháng Tần. Nhưng liên quân năm nước không kham nỗi một trận, bại trận tại Hàm Cốc quan 函谷关, hi vọng chống lại Tần của Hàn bị tiêu diệt.
Năm 234
trước công nguyên, quân Tần phát động thế công đối với Hàn. Hàn Vương An kinh
hoảng bèn phái Hàn Phi đi sứ đến Tần để trì hoãn sự diệt vong của Hàn.
Hàn Phi
xuất thân quý tộc nước Hàn, cùng với Lí Tư là môn sinh của Tuân Huống 荀况, giỏi về cái học hình danh pháp thuật, là đại biểu kiệt
xuất của học phái Pháp gia cuối thời Chiến Quốc. Trứ thuật của ông thích ứng với
yêu cầu chuyên chế quân chủ, được sự tán thưởng của Tần Vương Doanh Chính. Khi
Tần Vương nhìn thấy những thiên Cô phẫn 孤愤, Ngũ đố 五蠹 ...
luôn miệng ngợi khen. Nhưng tại nước Hàn, Hàn Phi nhiều lần dâng thư can gián
Hàn Vương, Hàn Vương không thể dùng, Khi Tần sắp diệt Hàn, Hàn Vương An vô kế
khả thi mới phái Hàn Phi đi sứ nước Tần.
Năm 233
trước công nguyên, Hàn Phi nhập Tần, Tần Vương rất vui mừng, nhưng chưa tin
dùng. Hàn Phi dâng thư lên Tần Vương Doanh Chính, ý đồ xúi Tần công Triệu, để
trì hoãn công diệt Hàn. Nhưng, vì nó trái ngược với kế hoạch Tần diệt Hàn, cuối
cùng bị Lí Tư ghen ghét tìm được cớ hãm hại Hàn Phi. Lí Tư gièm pha, nói rằng
Hàn Phi là công tử nước Hàn, “chung vị Hàn bất vị Tần” 终为韩不为秦 (cuối cùng là vì Hàn chứ không phải vì Tần) (Sử kí – Lão Tử Hàn Phi liệt truyện 史记 - 老子韩非列传), cho ở lại
lâu là mối hoạ, chi bằng trừ khử Hàn Phi. Tần Vương Chính quả nhiên trúng kế, bắt
giam Hàn Phi vào ngục trị tội.
Hàn Phi
thân vướng lao ngục, không cách nào tự minh oan. Lí Tư sai người đem thuốc độc
vào trong ngục, bức Hàn Phi tự sát. Về sau Tần Vương Doanh Chính hối hận, muốn
cứu Hàn Phi ra khỏi ngục, nhưng Hàn Phi đã chết.
Sau khi
Hàn Phi chết, nước Hàn cắt đất xưng thần, dâng đất Nam Dương 南阳, nhưng vẫn chưa khiến Tần bãi binh. Năm 230 trước
công nguyên, Nội sử Đằng 内史腾 của Tần đem quân tiến thẳng vào, bắt được Hàn Vương
An, đem nước Hàn tính vào quận Dĩnh Xuyên 颍川,
đến đây nước Hàn diệt vong.
Sau khi
Tần diệt Hàn, Hàn Vương An trở thành tội đồ của nước Tần, nhưng chưa bị xử tử
ngay lập tức. Quý tộc nước Hàn cũng không bị đả kích nghiêm trọng. Tân Trịnh 新郑 nguyên
là đô thành của nước Hàn (nay là Tân Trịnh新郑
Hà
Chú của người
dịch
1- Phụ tổ Tướng
Hàn ngũ Vương - 父祖相韩五王:
Tổ phụ của Trương Lương 张良 là Trương Khai Địa 张开地
nhậm chức Tể tướng 3 triều của nước Hàn: Hàn Chiêu Hầu 韩昭侯,
Hàn Tuyên Huệ Vương 韩宣惠王, Hàn Tương Vương 韩襄王.
Phụ thân là Trương Bình 张平 cũng
nhậm chức Tể tướng 2 triều của nước Hàn: Hàn Hi Vương 韩僖王,
Hàn Hoàn Huệ Vương 韩桓惠王.
http://www.owlapps.net/owlapps_apps/articles?id=4763527&lang=zh
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 14/8/2021
Nguyên tác Trung văn
HƯNG SƯ ĐÔNG TIẾN
TIÊN THỦ HÀN QUỐC
兴师东进 先取韩国
Trong quyển
TẦN HÁN SỬ THOẠI
秦汉史话
Tác giả: Phan Quốc Cơ 潘国基
Bắc Kinh: Trung Quốc quốc tế quảng bá xuất bản xã,
2007