CHINH PHU MẠO,
THUỲ ĐAN THANH (104)
征夫貌, 誰丹青
Hình tượng chinh phu, ai lưu vào sử sách
Đan thanh 丹青: Đan 丹chỉ đan sa 丹砂 màu đỏ, thanh 青 chỉ thanh hoạch
青雘 màu
xanh, vốn là hai loại khoáng vật được dùng làm màu vẽ. Hội hoạ cổ đại Trung Quốc
thường dùng màu đỏ và màu xanh nên “đan thanh” 丹青dùng
để chỉ hội hoạ.
Ngoài ra Trung Quốc thời cổ có “đan sách” 丹册dùng để ghi chép công lao, “thanh sử” 青史dùng để ghi chép sự kiện, cho nên “đan thanh” 丹青cũng được dùng để chỉ sử sách. Như trong Chính khí ca 正气歌 của
Văn Thiên Tường 文天祥 đời Tống có đoạn:
Thiên địa hữu
chính khí
Tạp nhiên phú
lưu hình
Hạ tắc vi hà
nhạc
Thượng tắc vi
nhật tinh
Vu nhân viết
hạo nhiên
Bái hồ tắc
thương minh
Hoàng lộ
đương thanh di
Hàm hoà thổ
minh đình
Thời cùng tiết
nãi hiện
Nhất nhất thuỳ
đan thanh
...............
天地有正气
杂然赋流形
下则为河岳
上则为日星
于人曰浩然
沛乎塞苍冥
皇路当清夷
含和吐明庭
时穷节乃见
一一垂丹青
...............
(Trong trời đất có chính khí
Chính khí đó phú cho muôn vật biến hoá ra muôn hình dạng
Dưới đất biểu hiện thành sông núi
Trên trời biểu hiện thành nhật nguyệt tinh tú
Ở nơi người được gọi là khí hạo nhiên
Khí hạo nhiên mênh mông tràn đầy khắp trời đất
Lúc quốc vận thanh bình
Nó là khí tường hoà hiển lộ nơi triều đình
Lúc thời vận nguy nan thì xuất hiện nghĩa sĩ
Hình tượng huy hoàng của nghĩa sĩ nhất nhất đều lưu
trong sử sách)
https://baike.baidu.com/item/%E6%AD%A3%E6%B0%94%E6%AD%8C/36510
Câu 104 và câu 105:
Tử sĩ hồn, thuỳ ai điếu
死士魂, 誰哀弔
bản diễn Nôm “Chinh
phụ ngâm diễn ca” tương truyền của Đoàn Thị Điểm là:
Chinh phu tử sĩ mấy người
Nào ai mạc mặt nào ai gọi hồn
(99 – 100)
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 02/8/2021