PHONG NHẬN HẠ
ÔN ÔN HIỆP KHOÁNG CHÚA ÂN THÂM (98)
風刃下, 溫溫挾纊主恩深
Trong gió rét như dao cắt, ơn chúa sâu đậm nên cảm thấy ấm áp
Hiệp khoáng 挾纊 / 挟纩: Được khoác áo
bông, ví được sự an ủi uý lạo mà cảm thấy ấm áp. Điển xuất từ Tả truyện – Tuyên Công thập nhị niên 左传 - 宣公十二年.
Đông, Sở Tử phạt Tiêu, Tống Hoa Tiêu dĩ Thái
nhân cứu Tiêu. Tiêu nhân tù Hùng Tương Nghi Liêu cập công tử Bính. Vương viết:
“Vật sát, ngô thoái.” Tiêu nhân sát chi. Vương nộ, toại vi Tiêu, Tiêu hội. Thân
Công Vu Thần viết: “Sư nhân đa hàn.” Vương tuần tam quân, phủ nhi miễn chi. Tam quân chi sĩ, giai như hiệp khoáng.
冬, 楚子伐萧, 宋华椒以蔡人救萧. 萧人囚熊相宜僚及公子丙. 王曰: “勿杀, 吾退.” 萧人杀之. 王怒, 遂围萧, 萧溃. 申公巫臣曰: “师人多寒.” 王巡三军, 抚而勉之. 三军之士, 皆如挟纩.
(Mùa
Đông Sở Trang Vương đánh nước Tiêu. Hoa Tiêu nước Tống đem quân cứu nước Tiêu.
Quân nước Tiêu bắt được Hùng Tương Nghi Liêu và công tử Bính. Sở Trang Vương bảo
rằng: “Chớ có giết, ta sẽ lui binh”. Người nước Tiêu giết họ, Sở Trang Vương
phát nộ, bèn bao vây nước Tiêu, nước Tiêu tan vỡ. Thân Công Vu Thần nói rằng:
“Người trong quân đa số đều bị rét.” Sở Trang Vương đi tuần ba quân, phủ dụ động
viên họ. Ba quân cảm thấy như được khoác lên áo bông ấm áp.
Đỗ Dự 杜预 chú
rằng:
Khoáng, miên dã, ngôn duyệt (duyệt) dĩ vong hàn
纩, 绵也, 言说 (悦) 以忘寒
(Khoáng
là bông, ý nói vui trong lòng mà quên cả rét)
http://zidian.qihaoming.com.cn/cd/ci_174113dc.html
Chữ “phong”
trong câu 98, bản Chinh phụ ngâm của
Vân Bình Tôn Thất Lương là chữ 鋒 (mũi nhọn).
Bản Chinh phụ ngâm Hán Nôm hợp tuyển, và bản
Chinh phụ ngâm của Vân Bình Tôn Thất
Lương, chữ 主 đều phiên âm là
“chúa”. Chữ 主này, âm Hán Việt đọc là “chủ”. Như vậy câu 98 phiên âm
là:
Phong nhận hạ, ôn ôn hiệp khoáng chủ ân thâm
風刃下, 溫溫挾纊主恩深
Câu 98 này, bản diễn Nôm “Chinh phụ ngâm diễn ca” tương truyền của
Đoàn Thị Điểm là:
Nức hơi ấm ân dày từ trước (93)
Trong Chinh phụ ngâm khúc của Vân Bình Tôn Thất Lương, nxb Tân Việt, in
năm 1953 là:
Nức hơi mạnh ân dày từ trước
Huỳnh Chương Hưng
Quy
Nhơn 27/7/2021