ĐĂNG CAO VỌNG
VÂN SẮC (92)
登高望雲色
Lên cao nhìn sắc mây
Địch
Nhân Kiệt狄仁杰 người Tinh Châu 并州 (nay là Thái
Nguyên 太原 Sơn
Tây 山西) thời Đường. Lúc trẻ từng giữ chức Pháp tào tham quân
法曹参军ở Tịnh Châu, đương thời, cha mẹ của ông ở tại Hà Dương
河阳 (nay
là huyện Mạnh 孟Hà Nam 河南). Một lần nọ, Địch
Nhân Kiệt ra ngoài làm việc, lúc lên núi Thái Hàng 太行,
lòng nhớ quê nhà trổi dậy, nhìn ra phía Hà Dương xa xa, chỉ thấy đám mây trắng
đang bay lẻ loi trên trời. Địch Nhân Kiệt chỉ đám mây trắng đó, nói với tuỳ
tùng rằng: “Ngô thân xá kì hạ” 吾亲舍其下 (Nhà cha mẹ của ta ở dưới đám mây trắng kia). Ông nhìn
một hồi lâu, mãi cho đến khi mây tan đi mới thôi.
Tháng 9
năm 700, Địch Nhân Kiệt bệnh và qua đời hưởng niên 71 tuổi.Võ Tắc Thiên 武则天 nghe
tin vô cùng đau buồn, rơi nước mắt nói rằng: “Triều đường không hĩ” 朝堂空矣 (Triều
đường từ nay trống không rồi).
http://www.hydcd.com/cy/gushi/0018by.htm
Từ câu
chuyện của Địch Nhân Kiệt, thành ngữ Trung Quốc có câu “Bạch vân thân xá” 白雲親舍 hình
dung người con ở phương xa nhớ đến cha mẹ.
Theo ý riêng, trong Chinh
phụ ngâm, tác giả Đặng Trần Côn mượn điển này diễn đạt thành hai câu:
Đăng cao vọng
vân sắc
An bất đắc
sinh sầu
登高望雲色
安不得生愁
Câu 92 và 93 này, bản diễn Nôm
“Chinh phụ ngâm diễn ca” tương truyền
của Đoàn Thị Điểm là:
Lên cao trông thức mây lồng
Lòng nào là chẳng động lòng bi thương
(87 – 88)
Huỳnh
Chương Hưng
Quy Nhơn 24/7/2021