DU DU BỈ THƯƠNG HỀ THUỲ TẠO NHÂN (3)
悠悠彼蒼兮誰造因
Trời xanh cao xa kia, ai là người gây ra vậy
Câu 3 này điển xuất từ bài Thử li 黍離 trong Kinh Thi.
Bài Thử li黍離 phần Vương phong 王風 trong
Kinh Thi gồm 3 chương, mỗi chương 10
câu, cả 3 chương đều có câu “Du du thương thiên. Thử hà nhân tai” 悠悠蒼天. 此何人哉. Nhà Chu đã dời về
phía đông, quan Đại phu hành dịch, đi ngang qua khu vực vương đô triều Tây Chu,
nhìn thấy cung thất tông miếu của ngày trước đều mọc lên lúa thử lúa tắc, nhân
đó nảy sinh lòng thương cảm. Chương 1 viết rằng:
Bỉ thử li li. Bỉ tắc chi miêu. Hành mại mĩ mĩ. Trung tâm dao dao. Tri
ngã giả. Vị ngã tâm ưu. Bất tri ngã giả. Vị ngã hà cầu. Du du thương thiên. Thử
hà nhân tai.
彼黍離離. 彼稷之苗. 行邁靡靡. 中心搖搖. 知我者. 謂我心憂. 不知我者. 謂我何求. 悠悠蒼天. 此何人哉.
(Lúa thử
kia đã trĩu xuống. Lúa tắc kia cũng vừa đang lên. Ta đi chầm chậm trên đường.
Trong lòng chỉ có u buồn thương cảm. Người hiểu ta. Bảo rằng ta có điều lo buồn.
Người không hiểu ta. Hỏi ta đang tìm kiếm thứ gì. Trời xanh cao xa kia. Ai là
người đã gây ra như thế.)
(Thi kinh: Trí Dương xuất bản xã ấn hành. Đài Loan, 2004)
Câu 3 này, bản diễn Nôm “Chinh phụ ngâm diễn ca” tương truyền của
Đoàn Thị Điểm là:
Xanh kia thăm thẳm tầng trên
Vì ai gây dựng cho nên nỗi này
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 18/5/2021