HƠI TÀN ĐƯỢC
THẤY GỐC PHẦN LÀ MAY (2588)
Gốc phần: “Phần” 枌 tức cây phần. Phần Du 枌榆 là quê hương của
Hán Cao Tổ Lưu Bang. “Gốc phần” cũng như “Phần Du” đều phiếm chỉ quê hương.
Ở bài Tác Tân Phong di cựu xã 作新豐移舊社 trong
Tây Kinh tạp kí 西京雜記 quyển 2 của Cát
Hồng 葛洪 đời Tấn, mục chú thích Phần Du 枌榆 có ghi:
Lưu Bang vi Phong ấp Phần Du hương nhân. Sơ
khởi binh thời, tằng kì kì đảo ư Phần Du chi Xã.
劉邦為豐邑枌榆鄉人, 初起兵時, 曾祈禱於枌榆之社
(Lưu Bang là người ở làng Phần
Du, ấp Phong. Lúc mới khởi binh, từng cầu đảo nơi đền thờ Xã ở Phần Du.)
(“Tây Kinh tạp kí” 西京雜記Cát Hồng 葛洪biên soạn; Thành Lâm 成林, Trình Chương Xán 程章燦 dịch chú. Đài Bắc – Địa Cầu xuất bản xã, năm Dân Quốc thứ 83)
Rộng thương
còn mảnh hồng quần
Hơi tàn được
thấy gốc phần là may
(“Truyện Kiều” 2587 – 2588)
Gốc phần: Nghĩa đen gốc của cây phần, chỉ quê hương.
(Đào Duy Anh: “Từ điển Truyện Kiều”, nxb Khoa học xã hội, Hà Nội – 1989)
Xét: Trong “Tư liệu Truyện Kiều - Bản
Duy Minh Thị 1872” do GS Nguyễn Tài Cẩn phiên Nôm, câu 2587 là:
Rộng CHO còn mảnh hồng quần
(Nxb Đại học quốc gia Hà Nội, 2002)
Huỳnh Chương Hưng
Quy
Nhơn 10/4/2021