SỰ BIẾN HUYỀN VŨ MÔN
Triều
Đường sau khi kiến lập chẳng bao lâu, giữa Lí Thế Dân 李世民 và hoàng thái tử Lí Kiến Thành 李建成 đã triển khai cuộc đấu tranh kịch
liệt nhằm tranh đoạt hoàng vị.
Sự
kiến lập triều Đường, Lí Thế Dân xuất lực nhiều nhất, công lao lớn nhất, ông lại
chiêu mộ một số tướng lĩnh nổi tiếng như Uý Trì Kính Đức 尉迟敬德 (1), Tần Thúc Bảo 秦叔宝, Từ Thế Tích 徐世勣, Lí Tĩnh 李靖, kết giao rộng rãi nhân
sĩ, như Phòng Huyền Linh 房玄龄, Đỗ Như Hối 杜如晦 các đại học sĩ trứ danh, đều trở
thành mưu sĩ của ông.
Lí
Kiến Thành sau khi khởi binh tại Thái Nguyên 太原, cũng thống lĩnh một đội quân,
đánh thắng qua một số trận. Tuy ông không có thực lực hùng hậu như của Lí Thế
Dân, nhưng là trưởng tử của Lí Uyên 李渊, có thân phận thái tử hợp pháp, khiến một số hoàng thân quốc
thích tụ tập chung quanh. Lí Kiến Thành trường kì trấn thủ quan trung, tại vùng
kinh thành Trường An 长安 có cơ sở kiên cố, thậm chí thủ quân cung đình (vệ đội của
Huyền Vũ Môn 玄羽门)
đều dưới sự không chế của ông. Ông còn lôi kéo Tề Vương Lí Nguyên Cát 李元吉. Nói tóm lại, Lí Kiến Thành và
Lí Thế Dân là thế lực ngang nhau, cờ trống tương đương.
Càng
quan trọng hơn là Đường Cao Tổ Lí Uyên đặc biệt không hề yêu thích Lí Thế Dân.
Thấy Lí Thế Dân uy tín ngày càng cao, ông vô cùng bất mãn.
Có
một lần, Lí Thế Dân đem một khoảnh đất tốt cấp cho Hoài An Vương Lí Thần Thông 淮安王李神通, đắc tội với sủng phi Trương Tiệp
dư 张婕妤của
Cao Tổ, bị Cao Tổ trách mắng. Mưu sĩ của Lí Thế Dân là Đỗ Như Hối từng cùng với
phụ thân của sủng phi Doãn Đức phi 尹德妃 là Doãn A Thử 尹阿鼠 phát sinh tranh chấp, Doãn A Thử sai thủ vệ đánh Đỗ Như Hối
một trận, đã hại người ta lại còn đi cáo trạng trước, nói Lí Thế Dân xúi bộ hạ
đánh.
Đường
Cao Tổ sau khi nghe qua, mắng rằng:
-
Người dưới tay con đã hung ác đối với phụ
thân của phi tử mà ta sủng ái như thế, thì đối với bách tính không biết như thế
nào đây!
Từ
đó, Đường Cao Tổ xa lánh Lí Thế Dân. Lí Kiến Thành thừa cơ câu kết chặt với Lí
Nguyên Cát, Trương Tiệp dư, Doãn Đức phi, muốn ám hại Lí Thế Dân.
Một
lần nọ, Kiến Thành, Thế Dân, Nguyên Cát theo Đường Cao Tổ ra ngoại thành săn bắn,
Đường Cao Tổ cho bọn họ thi cưỡi ngựa bắn tên. Lí Kiến Thành cố ý để Lí Thế Dân
cưỡi một con ngựa hung hãn khó thuần phục. Lí Thế Dân vừa mới leo lên, ngựa đã
chạy loạn cả lên. Lí Thế Dân từ trên lưng ngựa té xuống ba lần, cuối cùng mới
chế phục được con ngựa này. Thế Dân cưỡi trên lưng ngựa, nói với những người
bên cạnh rằng:
-
Có kẻ muốn dùng con ngựa này để hại chết
ta, há không biết, sống chết có số mạng, làm sao mà hại được?
Lí
Kiến Thành nghe qua, liền thêm mắm thêm muối nói với hai bà phi họ Trương họ
Doãn:
-
Tần Vương quá cuồng vọng, nói rằng thiên
mạng ở trên người mình, nhất định sẽ lấy được trên thiên hạ, không dễ gì chết
được đâu!
Hai
bà phi đem những lời đó nói lại với Cao Tổ, Cao Tổ lập tức triệu kiến Lí Thế
Dân, quở trách rằng:
-
Thiên hạ là do trời quy định, không phải
con giở thủ đoạn thì có thể lấy được! Ta còn chưa chết, con làm sao mà nóng
lòng như thế!
Lí
Thế Dân hai ba lần giải thích, Cao Tổ không nghe, tức giận vỗ án. Đương lúc ầm
ĩ, tin tình báo từ bên ngoài đưa đến, nói rằng, Đột Quyết xâm nhập. Cao Tổ muốn
dựa vào Lí Thế Dân để đánh trận, ngữ khí bèn dịu lại, cùng Thế Dân bàn kế sách
ngự địch.
Về
sau, Lí Kiến Thành mời Lí Thế Dân uống rượu, trong rượu có bỏ độc, may mà Hoài
An Vương Lí Thần Thông có mặt tại chỗ đã cứu Lí Thế Dân.
Lí
Kiến Thành còn dùng vàng bạc châu báu mua chuộc võ tướng của phủ Tần Vương, lại
xúi Cao Tổ đem mưu sĩ tâm phúc của Thế Dân điều ra bên ngoài từng người một.
Mâu thuẫn trước mắt từ chỗ minh tranh ám đấu phát triển đến bước binh nhung
tương kiến.
Lí
Kiến Thành và Lí Nguyên Cát bàn kế hoạch, lợi dụng thời cơ chống Đột Quyết xâm
nhập, trước tiên đoạt lấy binh quyền của Lí Thế Dân, đợi lúc Thế Dân xuất chinh
thì giết chết. Lí Kiến Thành trước mặt Đường Cao Tổ tiến cử Lí Nguyên Cát thay
Lí Thế Dân bắc chinh, Cao Tổ đáp ứng. Lí Nguyên Cát lại thỉnh cầu cho các mãnh
tướng Uý Trì Kính Đức 尉迟敬德, Trình Giảo Kim 程咬金, Tần Thúc Bảo 秦叔宝ở dưới sự chỉ huy của mình, đồng thời điều binh sĩ tinh nhuệ
bộ hạ của Lí Thế Dân sung vào đội quân của mình, Cao Tổ nhất nhất đều đồng ý.
Lí Kiến Thành cho rằng đã sắp xếp chu đáo cẩn mật, kì thực, tin tức đó rất nhanh chóng truyền đến chỗ Lí Thế Dân. Lí Thế Dân vội tìm Trưởng Tôn Vô Kị 长孙无忌, Uý Trì Kính Đức尉迟敬德 để thương lượng kế sách. mọi người đều chủ trương động thủ ngay lập tức, ra tay trước để khống chế người. ..... (còn tiếp)
Chú
của người dịch
1- Tên nhân vật “Uý Trì Kính Đức” 尉遲敬德
/ 尉迟敬德.
Chữ 尉trong Khang Hi tự điển 康熙字典có 2 bính âm.
- Wèi (âm Hán Việt là UÝ):
Quảng vận 廣韻phiên thiết là 於胃 Ư VỊ
Tập vận 集韻, Vận hội 韻會, Chính vận 正韻 phiên thiết là 紆胃 U VỊ
Đều có âm là 畏 (uý).
- Yù (âm Hán Việt là UẤT)
Tập vận集韻phiên thiết là 於勿Ư VẬT, âm 鬱 (uất)
Trong Khang Hi tự điển, ở bính âm wèi (Uý), ngoài các nghĩa đã nêu ở trên, còn có ghi:
Hựu tính. Trịnh đại phu Uý Chỉ. Hựu Uý Trì, phức tính.
又姓. 鄭大夫尉止. 又尉遲複姓
(Lại là họ. Đại phu nước Trịnh là Uý Chỉ. Lại là họ phức Uý Trì)
(trang 234, Hán ngữ đại từ điển xuất bản xã, 2003)
Như vậy tên nhân vật ở đây đọc là “Uý Trì Kính Đức”.
Huỳnh
Chương Hưng
Quy Nhơn 05/01/2021
TRUNG HOA THƯỢNG HẠ NGŨ THIÊN NIÊN
中华上下五千年
Chủ biên: Lí Tinh 李晶
Nam Kinh đại học xuất bản xã, 2007