处事常为别人想
读书须得自用功
处事要代别人作想, 读书须切己用心
(围炉夜话)
XỬ
SỰ THƯỜNG VỊ BIỆT NHÂN TƯỞNG
ĐỘC
THƯ TU ĐẮC TỰ DỤNG CÔNG
Xử sự yếu đại nhân tác tưởng, độc thư tu
thiết kỉ dụng tâm.
(Vi lô dạ thoại)
XỬ SỰ NÊN NGHĨ CHO NGƯỜI KHÁC
ĐỘC SÁCH CẦN TỰ MÌNH DỤNG CÔNG
Khi xử lí sự tình nên nghĩ cho người khác, xem thử có nhân vì tiện lợi cho bản thân mình mà gây bất tiện cho họ không. Lúc đọc sách thì phải tự mình thiết thực dụng công, bởi học vấn là của mình, người khác không thể thay mình được.
Phân tích và thưởng thức
Mỗi cá nhân đều dễ trở thành người chỉ
biết lợi cho bản thân mình, mà không dễ trở thành người nghĩ đến cái lợi cho
người khác. Nhưng trường kì xử thế, có thể hiểu được rằng, không phải mỗi sự việc
đều cần phải so đo tính toán. Có lúc vì bản thân mình, không nhất thiết phải có
được khoái lạc, cũng không nhất thiết chiếm lấy bao nhiêu tiện lợi, bởi ngược lại,
điều đó có thể làm cho người khác oán hận. Bởi một người khi vì bản thân mình,
thường xâm phạm thậm chí phá hoại lợi ích của người khác, người khác gặp tổn hại,
cho dù họ không báo phục, nhưng trong lòng họ vẫn tồn tại sự oán hận. Huống hồ,
sự việc trong thiên hạ khó mà dự liệu, hôm nay ta không cho người khác sự thuận
lợi, ngày sau người khác chờ cơ hội cũng sẽ không cho ta sự thuận lợi. Cho nên
làm người cần phải khoan hậu, nên nghĩ nhiều cho người khác, khi giúp người
khác, không nên tiếc phải giơ ra một cánh tay, chí ít, ta cũng không hổ thẹn trong lòng.
Đọc sách là việc của ta, đọc tốt, học vấn là của ta; đọc không tốt, người khác cũng không có cách nào giúp ta đọc. Nhưng, “học vấn vi tế thế chi bản” 学问为济世之本 (học vấn là cái gốc để giúp đời), học vấn không bền chắc, dựa vào lí tưởng cao hơn cũng không cách nào có được, cho dù có lại cơ hội tốt, cũng không có năng lực nắm bắt. Cha mẹ, thân thích, bạn bè tuy có thể giúp ta ở nhiều phương diện, nhưng chỉ có đọc sách là họ không thể giúp ta được. Nhân đó, nhất định phải thiết thực yêu cầu bản thân phải đọc tốt sách, thì mới có thể bàn đến việc tự ta thực hiện và phục vụ xã hội.
Chú của
người dịch
Vi lô dạ thoại 围炉夜话: là một tác phẩm nổi tiếng đời Thanh, tác giả là Vương Vĩnh Bân 王永彬. Vi lô dạ thoại có 221 tắc, đề cập nhiều phương diện như đạo đức, tu thân, độc thư, an bần lạc đạo, giáo tử, trung hiếu, cần kiệm … nêu rõ hàm nghĩa sâu xa: lập đức, lập công, lập ngôn đều lấy “lập nghiệp” làm gốc.Vi lô dạ thoại 围炉夜话cùng với Thái căn đàm 菜根谭, Tiểu song u kí 小窗幽记 được gọi chung là “xử thế tam đại kì thư”.
Vương Vĩnh Bân 王永彬:
Vương Vĩnh Bân tự Nghi Sơn 宜山, người đời gọi ông là Nghi Sơn tiên sinh 宜山先生, con cháu đời sau của họ Vương gọi ông là Nghi Sơn
công 宜山公. Cuộc đời ông trải qua 5 vương triều: Càn Long 乾隆, Gia Khánh 嘉庆, Đạo Quang 道光, Hàm Phong 咸丰, Đồng Trị 同治. Ông sinh ngày 23 tháng Giêng năm Nhâm Tí thời Càn
Long, mất ngày 25 tháng Giêng năm Kỉ Tị thời Đồng Trị, hưởng thọ 78 tuổi.
Nguồn http://baike.baidu.com/view/53686.htm
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 15/12/2020
Nguồn
VI LÔ DẠ THOẠI
围炉夜话
Tác giả: Vương Vĩnh Bân 王永彬
Thiểm Tây lữ du xuất bản xã, 2002.