TẦN QUỲNH BÁN NGỰA
Cuối đời Tuỳ, hào kiệt Sơn Đông 山东 Tần
Quỳnh 秦琼 (1) làm
đương sai 当差 (2) ở phủ
Tế
Tần Quỳnh buộc ngựa dưới gốc cây hoè lớn
ở phía nam Nhị Hiền trang. Đơn Hùng Tín 单雄信 nghe nói có người
bán ngựa liền ra xem. Tần Quỳnh tại Sơn Đông sớm đã nghe nói Đơn Hùng Tín là một
vị hảo hán, chỉ vì trước mắt cùng khốn nên xấu hổ, không nói danh tính chân thực,
chỉ nói là đến từ Tế
- Người
mà viên ngoại hỏi thăm là bạn đồng nha của tiểu đệ.
Đơn Hùng Tín nghe qua biết người này với
Tần Thúc Bảo là bạn bè, liền viết một phong thư đưa cho Tần Quỳnh, đồng thời trả
tiền ngựa là 30 lạng bạc, còn tặng thêm 3 lạng và 2 tấm lụa.
Lại nói về Tần Quỳnh gạt được Đơn Hùng Tín, nhưng với vị hảo hán gặp tại tửu lâu ở Lộ Châu tên là Vương Bá Đương 王伯当 biết được đi nói với Đơn Hùng Tín, làm cho Đơn Hùng Tín tìm Tần Quỳnh khắp nơi. Về sau cuối cùng hai vị anh hùng gặp được nhau, Đơn Hùng Tín thịnh tình khoản đãi, để Tần Quỳnh yên tâm dưỡng bệnh 8 tháng tại Nhị Hiền trang. Lúc chia tay, Đơn Hùng Tín đã tặng bàn đạp bằng vàng và yên ngựa bằng bạc, đồng thời tặng thêm vàng và lụa. Từ đó hai người kết làm bạn thân. Sau này trong cuộc khởi nghĩa nông dân lậy đổ triều Tuỳ cả hai người cùng chung mối thù, gây dựng công nghiệp không thể phai mờ cho quân khởi nghĩa. Sau khi triều Đường hưng khởi, Tần Quỳnh suốt đời bảo vệ triều Đường, còn Đơn Hùng Tín thì chống lại triều Đường tới cùng. Mặc dù hai người sau này phân làm hai ngả, nhưng tình huynh đệ kết giao trong lúc hoạn nạn vẫn như cũ. “Tần Quỳnh kiến từ báo Hùng Tín” 秦琼建祠报雄信 trong Thuyết Đường 说唐, chính là nói khi Tần Quỳnh nghe tin Đơn Hùng Tín bị bắt đã vội vàng đến cứu, nhưng khi đến nơi, đầu của Đơn Hùng Tín đã rơi xuống đất. Tần Quỳnh ôm lấy đầu của Đơn Hùng Tín quỳ trên đất, đau đớn khóc than không dứt. Về sau Tần Quỳnh hợp táng vợ chống Đơn Hùng Tín bên ngoài cửa nam thành Lạc Dương 洛阳, xây dựng một từ đường đặt tên là “Báo Ân Từ” 报恩祠để báo đáp ơn tri ngộ ở Lộ Châu.
Chú của người dịch
1-
Tần Quỳnh 秦琼 (? – 638): Tự Thúc Bảo 叔宝,
người Lịch Thành 历城 Tế
Châu 济州 (nay
là khu Lịch Thành 历城 thành
phố Tế
https://baike.baidu.com/item/%E7%A7%A6%E7%90%BC/67989
2-
Đương sai 当差: chỉ viên tiểu
lại hoặc người giúp việc ngày xưa.
3-
Hoàng phiếu mã 黄骠马: một loại ngựa
sắc vàng pha trắng, sắc trắng đa phần ở dưới bụng và hai bên sườn, chủ yếu nhất
là trên đầu có lông trắng, hình trạng tròn như trăng tròn, còn có biệt danh là
“Tây Lương ngọc đính can thảo hoàng” 西凉玉顶干草黄. Hoàng phiếu
mã cho dù có ăn no, xương sườn vẫn lộ ra bên ngoài, cho nên còn có biệt danh nữa
là “Thấu cốt long” 透骨龙, nó là loại ngựa quý khó có.
https://baike.baidu.com/item/%E9%BB%84%E9%AA%A0%E9%A9%AC
4-
Đơn Hùng Tín 单雄信 (? – 621): Người Tế Âm 济阴 Tào Châu 曹州 (nay
là phía tây bắc huyện Tào 曹 thành phố Hà Trạch 菏泽tỉnh
Sơn Đông 山东), mãnh tướng cuối đời Tuỳ đầu đời Đường, vũ dũng hơn
người. Ông cùng với Từ Thế Tích 徐世勣 – người cùng quận có quan hệ rất tốt, thề cùng sinh tử.
Cuối đời Tuỳ, ông với Từ Thế Tích gia nhập quân khởi nghĩa Ngoã Cương 瓦岗 của
Địch Nhượng 翟让 phản Tuỳ. Sau Địch Nhượng bị giết, trong trận
chiến giữa Lí Mật 李密và Vương Thế Sung 王世充 ở Yển Sư 偃师, Đơn Hùng Tín quy hàng Vương Thế Sung, Từ Thế Tích đến
với cha con Lí Uyên 李渊. Sau khi Vương Thế Sung bị Lí Thế Dân 李世民 đánh
bại, Từ Thế Tích cầu xin cho Đơn Hùng Tín nhưng thất bại, Đơn Hùng Tín bị chém
đầu.
https://baike.baidu.com/item/%E5%8D%95%E9%9B%84%E4%BF%A1
Huỳnh Chương Hưng
Nguồn