LÊNH ĐÊNH ĐÂU NỮA CŨNG LÀ LÊNH ĐÊNH (2020)
Văn Thiên Tường 文天祥 là chính trị gia, thi nhân, nhân vật
kháng Nguyên và cũng là anh hùng dân tộc cuối thời Nam Tống. Ông có để lại bài thơ Quá Linh Đinh Dương 过零丁洋 rất nổi
tiếng:
Tân khổ tao phùng khởi nhất kinh
Can qua liêu lạc tứ chu tinh
Sơn hà phá toái phong phiêu nhứ
Thân thế phù trầm vũ đả bình
Hoàng Khủng than đầu thuyết hoàng khủng
Linh Đinh dương lí thán linh đinh
Nhân sinh tự cổ thuỳ vô tử
Lưu thủ đan tâm chiếu hãn thanh
辛苦遭逢起一经
干戈寥落四周星
山河破碎风飘絮
身世浮沉雨打萍
惶恐滩头说惶恐
零丁洋里叹零丁
人生自古谁无死
留取丹心照汗青
(Từ lúc dấn
thân vào con đường làm quan, bắt đầu nếm mùi gian khổ
Chiến tranh đến nay ngừng đã bốn năm rồi
Núi sông
bị tàn phá, nát như bông liễu bay trong gió
Thân thế nổi
chìm như mưa đánh dạt cánh bèo
Nơi ghềnh
Hoàng Khủng đến nay hãy còn kinh sợ
Qua biển
Linh Đinh thương cho thân cô khổ lênh đênh
Đời người
xưa nay ai mà không chết
Chỉ cần
lưu tấm lòng son trong sử sách)
http://www.exam58.com/gssbs/473.html
Phận
bèo, bao quản nước sa
Lênh
đênh đâu nữa cũng là lênh đênh
(“Truyện
Kiều” 2019 – 2020)
Chân trời mặt bể lênh đênh
Nắm xương biết gửi tử sinh chốn nào?
(“Truyện
Kiều” 2607 – 2608)
Lênh
đênh: Chỉ việc trôi
trên mặt nước, phiêu giạt. Đênh Khơme
là đuổi, đánh.
(Đào
Duy Anh: “Từ điển Truyện Kiều”, nxb Khoa học xã hội, Hà Nội – 1989)
Trong “Kim Vân
Kiều” (Đoạn trường tân thanh) do Bùi Khánh Diễn chú thích, ghi rằng:
Văn thiên Tường thi:
Linh đinh dương lí thán lênh đênh.
文天祥詩: 零仃洋里嘆零仃
(Thơ ông Văn thiên Tường: Lênh đênh trong bể một mình xót
than cái kiếp một mình lênh đênh)
(Sài Gòn: nxb Sống Mới, 1960)
Xét: Từ 零丁 (linh đinh) cũng được viết là 伶仃, chỉ tình trạng cô độc không nơi nương
tựa, thường nói là “cô khổ linh đinh” 孤苦零丁.
Trong “Đại
Nam quốc âm tự vị” của Huình Tịnh Paulus Của ghi rằng:
“Linh đinh hoặc lênh đênh. Trôi nổi dật giờ, không chắc
về đâu, ở đâu.”
Trong “Từ
điển Tiếng việt” của Viện Ngôn ngữ học ghi rằng:
“Trôi nổi nay đây mai đó, không có hướng nhất
định”
Theo ý riêng, “lênh đênh” với ý nghĩa là “trôi nổi nay đây mai đó, không có hướng nhất định” là từ “linh đinh” 零丁/ 伶仃 này mà ra.
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn
06/11/2020