YỂM TỊ
掩鼻
Ví với việc nhân vì đố kị mà dâng sàm ngôn để li gián.
Điển xuất từ Chiến quốc sách – Sở sách tứ 战国策 - 楚策四.
Thời Chiến Quốc, Nguỵ Vương tặng Sở
Vương một người đẹp, Sở Vương rất sủng ái. Phu nhân của Sở Vương là Trịnh Tụ 郑袖 đem
lòng đố kị, nhưng ngoài mặt giả vờ quan tâm đến cô ấy. Trịnh Tụ sau khi lấy được
sự tín nhiệm của Sở Vương và người đẹp, một lần nọ bà ta nói với cô ấy rằng:
- Đại
vương yêu thích em vì em đẹp, nhưng chỉ có điều là không thích cái mũi của em.
Sau này khi gặp đại vương, phải che mũi
của em lại.
Người đẹp làm theo lời. Sở Vương thấy
cô ta khi gặp mình liền lấy ta che mũi lại bèn hỏi Trịnh Tụ, Trịnh Tụ nói rằng:
- Cô
ta chê đại vương có mùi hôi.
Sở Vương nghe qua cả giận, liền cắt phăng mũi của người đẹp.
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 19/10/2020
Nguồn
THƯỜNG DỤNG ĐIỂN CỔ
常用典故
Biên soạn: Tôn Lập Quần 孙立群,
Lí Ái Trân 李爱珍
Thượng Hải đại học xuất bản xã, 2005
Phụ lục của người dịch
魏王遗楚王美人, 楚王说之. 夫人郑袖知王之说新人也, 甚爱新人. 衣服玩好, 择其所喜而为之; 宫室卧具, 择其所善而为之. 爱之甚于王. 王曰: “妇人所以事夫者, 色也; 而妒者, 其情也. 今郑袖知寡人之说新人也, 其爱之甚于寡人, 此孝子之所以事亲, 忠臣之所以事君也.”
郑袖知王以己为不妒也, 因谓新人曰: “王爱子美矣. 虽然, 恶子之鼻. 子为见王, 则必掩子鼻.” 新人见王, 因掩其鼻. 王谓郑袖曰: “夫新人见寡人, 则掩其鼻, 何也?” 郑袖曰: “妾知也.” 王曰: “虽恶, 必言之.” 郑袖曰: “其似恶闻王之臭也.”王曰: “悍哉!” 令劓之, 无使逆命.
(战国策 - 楚策四)
Nguỵ
Vương di Sở Vương mĩ nhân, Sở Vương duyệt chi. Phu nhân Trịnh Tụ tri Vương chi
duyệt tân nhân dã, thậm ái tân nhân. Y phục ngoạn hảo, trạch kì sở hỉ nhi vi
chi; cung thất ngoạ cụ, trạch kì sở thiện nhi vi chi. Ái chi thậm vu Vương.
Vương viết: “Phụ nhân sở dĩ sự phu giả, sắc dã; nhi đố giả, kì tình dã. Kim Trịnh
Tụ tri quả nhân chi duyệt tân nhân dã, kì ái chi thậm vu quả nhân, thử hiếu tử
chi sở dĩ sự thân, trung thần chi sở dĩ sự quân dã.
Trịnh
Tụ tri Vương dĩ kỉ vi bất đố dã, nhân vị tân nhân viết: “Vương ái tử mĩ hĩ. Tuy
nhiên, ố tử chi tị. Tử vi kiến Vương, tắc tất yểm tử tị.” Tân nhân kiến Vương,
nhân yểm kì tị. Vương vị Trịnh Tụ viết: “Phù tân nhân kiến quả nhân, tắc yểm kì
tị, hà dã?” Trịnh Tụ viết: “Thiếp tri dã.” Vương viết: “Tuy ác, tất ngôn chi.”
Trịnh Tụ viết: “Kì tự ố văn Vương chi xú dã.” Vương viết: “Hãn tai!” lệnh tị
chi, vô sử nghịch mệnh.
(Chiến quốc sách – Sở sách tứ)
Nguỵ Vương tặng Sở Vương một người đẹp,
Sở Vương rất sủng ái. Phu nhân Trịnh Tụ biết Sở Vương rất yêu người mới nên
cũng thể hiện lòng yêu mến cô ta. Thế là, quần áo nữ trang chọn những thứ mà cô
ta thích mua tặng, phòng ốc giường ngủ chọn loại mà cô ta thích mà bài trí. Trịnh
Tụ thậm chí còn yêu quý người đẹp hơn cả Sở Vương. Sở Vương nói rằng: “Phụ nữ dựa
vào sắc đẹp để hầu hạ chồng mình, có lòng đố kị đó là chuyện thường tình. Nay
Trịnh Tụ biết quả nhân sủng ái người mới, nhưng lại yêu quý người mới hơn cả quả
nhân, như con hiếu thờ phụng cha mẹ, trung thần thờ phụng quân vương vậy.”
Trịnh Tụ biết Sở Vương cho mình không
có lòng đố kị, bèn nói với người đẹp rằng: “Đại vương rất thích em vì em đẹp.
Nhưng lại ghét cái mũi của em. Em nếu như lúc gặp đại vương, nên lấy tay che
mũi lại.” Người đẹp gặp Sở Vương liền lấy tay che mũi. Sở Vương hỏi Trịnh Tụ rằng:
“Người đẹp gặp quả nhân, cứ lấy tay che mũi, là sao vậy?” Trịnh Tụ đáp rằng:
“Thiếp biết rồi.” Sở Vương bảo: “Cho dù
nghe không hay thì nàng cũng cứ nói ra.” Trịnh Tụ nói rằng: “Dường như cô ta
chê đại vương hôi.” Sở Vương bảo rằng: “Quả là to gan!” Thế là liền hạ lệnh cắt
phăng mũi của người đẹp, tuyệt đối không được khoan xá.
(Quốc
ngữ . Chiến quốc sách 国语 - 战国策: Lí Duy Kì 李维琦
điểm hiệu. Trường Sa – Nhạc Lộc thư xã, 2006)