TRĂM THÂN DỄ CHUỘC MỘT LỜI ĐƯỢC SAO
(1956)
Bài Hoàng điểu 黄鸟 ở Tần phong 秦风 trong
Kinh Thi gồm 3 chương, mỗi chương 12
câu. Cuối mỗi chương đều kết thúc bằng 4 câu:
Bỉ thương giả thiên
Tiêm ngã lương nhân
Như khả thục hề
Nhân bách kì thân
彼苍者天
歼我良人
如可赎兮
人百其身
(Trời xanh kia ơi
Sao lại giết người tốt của ta
Nếu như có thể chuộc được
Nguyện chết một trăm lần để người chết được sống lại)
(Có tư liệu cho là lấy 100 người
để chuộc một mạng người – HCH)
Khi Tần Mục Công chết, đã chôn theo một số lượng lớn
người sống, trong đó có 3 anh em Tử Xa thị 子车氏 là Yêm Tức 奄息, Trọng Hàng 仲行 và Châm Hổ 鍼虎, ba người này đều
là hiền thần nổi tiếng của nước Tần lúc bấy giờ. Bài thơ bày tỏ sự đau buồn
thương tiếc đối với hiền tài bị chôn sống, đồng thời cũng bày tỏ sự phẫn nộ mạnh
mẽ đối với chế độ tuẫn táng vô nhân đạo.
http://www.ruiwen.com/wenxue/shijing/527630.html
Thẹn mình đá nát vàng phai
Trăm thân dễ chuộc một lời được sao
(“Truyện
Kiều” 1955 – 1956)
Trăm thân: Trăm cái thân mình, tức chết trăm lần. Kinh Thi có
câu: “Bỉ thương giả thiên, Tiên ngã lương nhân, Như khả thục hề, Nhân bách kỳ
thân”, nghĩa là: Trời xanh kia ơi, giết người tốt của ta. Nếu chuộc lại được,
Xin lấy trăm thân.
(Đào Duy Anh: “Từ điển Truyện Kiều”, nxb Khoa học xã hội, Hà Nội – 1989)
Xét: Theo ý riêng, với câu 1956 Nguyễn Du đã lấy ý từ 2 câu “Như khả thục hề, Nhân bách kì thân” ở bài Hoàng điểu trong Tần phong.
Huỳnh Chương Hưng
Quy
Nhơn 27/10/2020