“TRÀ”
Ở TRUNG QUỐC
Thời viễn
cổ của Trung Quốc đã có chuyện thần thoại như sau: Truyển thuyết kể rằng vào thời
Thần Nông 神农, nhân loại dần đông lên, nhưng dã thú cũng nhiều. Người
ta dựa vào săn bắn nhưng khó đủ có được thức ăn. Lại thêm thức ăn thời bấy giờ
đều nuốt, nhân đó mà thường sinh bệnh. Đã bệnh người ta không biết phải uống
thuốc gì, có lúc lấy thứ độc hại làm thuốc
uống, mất cả tính mạng. Vì việc đó mà Thần Nông vô cùng lo âu, hạ quyết tâm phải
tìm cách để định kì có được thức ăn. Trong truyền thuyết, bụng của Thần Nông trong
suốt, có thể nhìn thấy gan phổi rất rõ ràng, thức ăn nuốt xuống cũng có thể
nhìn thấy được tình trạng tiêu hoá. Thần Nông bèn dựa vào bụng, xem thức ăn ăn
vào sẽ phát sinh biến hoá gì. Thế là Thần Nông bắt đầu nếm
trăm loại cỏ.
Thần
Nông chuẩn bị hai cái túi, một cái để bên trái, một cái để bên phải. Những thứ
có thể ăn được bỏ vào túi bên trái làm thức ăn, những thứ không thể ăn được bỏ vào túi bên phải làm thuốc
Thần
Nông nếm một chiếc lá non xanh, phát hiện khi nó xuống bụng đã tẩy sạch các bộ
phận. Thần Nông gọi nó là “tra” 查, về sau người ta lại
gọi nó là “trà” 茶. Trà ở Trung Quốc có lịch sử lâu đời, đến thời Thương
Thang 商汤, người ta bắt đầu dùng trà làm thức uống phổ biến.
Nhưng
chữ 茶 (trà)
xuất hiện tương đối muộn, tiền thân của chữ 茶 (trà) là chữ 荼 (đồ),
cây đồ vốn gọi là 檟 (giả),
nhân vì lá của nó có vị đắng như trà. Mãi đến thời Nam Bắc Triều, đồ 荼 đại
biểu 檟 (giả)
mới phân xuất âm đọc “trà”, đến đời Đường, chữ 荼
(đồ) bị người ta giảm bớt một nét ngang, thành chữ 茶 (trà) như hiện
nay. Chữ “đồ” 荼 trong tiểu triện rất giống với chữ “trà” 茶 hiện nay.
Thời cổ
có nhiều câu chuyện thú vị liên quan đến việc uống trà thành nghiện.
Đời Tấn
có một người tên Vương Mông 王蒙 rất thích uống trà. Phàm có khách đến, ông liền ra sức
mời khách uống trà, đến mức khiến người ta phát sợ. Một lần nọ, có người muốn đến
gặp ông, trước khi đi trong lòng không yên, nói rằng:
- Hôm nay gặp thuỷ tai rồi!
Lục Vũ 陆羽 đời
Đường, người đương thời đều gọi ông là “Trà tiên” 茶仙,
người đời sau lại tôn xưng ông là “Trà thần” 茶神,
“Trà thánh” 茶圣. Lục Vũ không chỉ ham thích trà, coi trà như mạng sống
của mình, mà còn nghiên cứu kĩ về trà, viết ra bộ sách Trà kinh 茶经 gồm
3 quyển liên quan đến trà. Về sau những người buôn trà dùng đất sét tạo ra hình
tượng của ông đặt trên bếp, thờ làm Trà thần. Khi mua bán thì dùng trà dâng
cúng, nếu không có buôn bán thì lấy nồi nấu nước nóng rưới lên tượng.
Thái
Tương 蔡襄 đời
Tống rất giỏi phân biệt các loại trà. Đương thời tại Năng Nhân tự 能仁寺 ở
thành Kiến An 建安 Phúc
Kiến 福建 (nay
là huyện Kiến Âu 建瓯 Phúc
Kiến福建) có một cây trà mọc lên từ khe đá, người ta gọi là
“Thạch nham bạch” 石岩白. Có một lần, tăng nhân trong chùa đem lá trà này tặng
cho quan Vương Vũ Ngọc 王禹玉. Gặp lúc Thái
Tương đến thăm, Vương Vũ Ngọc liền dùng trà này đãi ông. Thái Tương bưng tách
trà lên, chưa uống đã nói:
- Trà này dường như là Thạch nham bạch ở Năng
Nhân tự, sao ông lại có được?
Mấy lời
của ông khiến Vương Vũ Ngọc thán phục mãi.
Ở Trung
Quốc, trà đã hình thành văn hoá trà với một nguồn gốc lâu đời và sự phát triển
rộng rãi, trải các đời đều có trà phường 茶坊,
trà lâu 茶楼, trà quán 茶馆 ... Ngoài ra còn có trà đạo 茶道,
nó là sứ giả giao lưu văn hoá trong và ngoài nước. Trà Trung Quốc từ rất sớm đã
truyền vào Nhật Bản , Nepal
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 07/9/2020
Nguồn
HÁN TỰ ĐÍCH CỐ SỰ
汉字的故事
Tác giả: Úc Nãi Nghiêu 郁乃尧
Quang Minh nhật báo xuất bản xã, 2005.
Thư Mục:
Nghiên Cứu - Dịch Thuật