LƯU KHUẤT MAO
Lưu Khuất Mao 刘屈氂 (?
– năm 90 trước công nguyên), Tể tướng thời Vũ Đế nhà Tây Hán, nhân bị vu cáo mà
bị Vũ Đế 武帝
chém ngang lưng.
Lưu
Khuất Mao刘屈氂
(1) người huyện Bái 沛 (nay là huyện Bái 沛tỉnh Giang Tô 江苏). Cháu của Cảnh Đế 景帝, con của Trung Sơn Tĩnh Vương 中山靖王- anh thứ của Vũ Đế 武帝, cháu gọi Vũ Đế bằng vương
thúc. Từng với thân phận hoàng tộc ra làm quan, giữ chức Thái thú Trác quận 涿郡.
Mùa
xuân năm 91 trước công nguyên, sau khi Thừa tướng Công Tôn Hạ 公孙贺 bị chết trong ngục, Vũ Đế bèn nhậm
mệnh Lưu Khuất Mao làm Tả thừa tướng, phong Bành Hầu 彭侯. Ông là Tể tướng duy nhất xuất
thân hoàng tộc.
Mùa
thu năm đó, Thái tử Lưu Cứ 刘据 nhân vì Giang Sung 江充 vu siểm sợ bị giết, bị bức phải cử binh công sát Giang Sung,
lại phát binh công nhập phủ Thừa tướng, làm cho Lưu Khuất
Mao lo sợ tháo chạy, ngay cả ấn tướng cũng bị mất. Vũ Đế tại cung Cam Tuyền 甘泉 nghe nói Thừa tướng không dám
phát binh chinh thảo thái tử, mà ngược lại lâm trận tháo chạy, đại nộ, lập tức
nghiêm lệnh Lưu Khuất Mao đóng chặt cổng thành, bắt giết phản tặc. Vũ Đế cũng vội
đến cung Kiến Chương 建章 phía tây kinh thành, điều động quân đội địa phương của kinh
kì, phái Lưu Khuất Mao kiêm nhiệm thống soái, công phạt thái tử. Thái tử liền
giả truyền chiếu mệnh phóng thích tù nhân trong thành Trường An 长安, tổ chức thành quân đội, lại bắt
thị dân nhập ngũ, biên chế thành mấy vạn người, mở võ khố lấy binh khí tiến
hành chống cự lại. Hai bên đại chiến 5 ngày tại dưới tây khuyết Trường Lạc 长乐, tử thương đến mấy vạn người,
do viện binh quan quân ngày càng đông, thái tử đành phải tháo chạy ra khỏi
thành, chẳng bao lâu bị bắt rồi bị giết chết. Lưu Khuất Mao coi như lấy công
chuộc tội, và những cuộc thanh tẩy rửa oan theo nhau đến nên được bảo toàn tính
mệnh.
Năm
sau, Hung Nô quấy nhiễu biên cương phía bắc, Tướng quân Lí Quảng Lợi 李广利phụng mệnh dẫn binh xuất chinh,
Lưu Khuất Mao lấy thân phận Thừa tướng tại Vị kiều 渭桥 tiễn hành. Em gái Lí Quảng Lợi
là phu nhân của Hán Vũ Đế sinh được một người con là Xương Ấp Vương 昌邑王. Con gái Lí Quảng Lợi lại là
con dâu của Lưu Khuất Mao, Lưu Lí hai nhà là thân gia. Cho nên, lúc lâm biệt Lí
Quảng Lợi nói với Lưu Khuất Mao rằng:
-
Mong ngài sớm tâu xin lập Xương Ấp Vương
làm thái tử, ngày sau kế vị làm đế, ngài không cần phải lo.
Chẳng
bao lâu, trong sóng gió “vu cổ chi ngục” 诬蛊之狱 (1) nổi lên, khắp triều vu cáo nhau
rầm rộ, Nội giả lệnh Quách Nhương 郭穰 vu cáo với Vũ Đế rằng, phu nhân của Lưu Khuất Mao nhân vì chồng
bà nhiều lần bị hoàng thượng trách mắng đã sinh lòng oán hận, ngầm rước vu sư
làm phép, trù ếm hoàng thượng, đồng thời lại cùng Lí Quảng Lợi bí mật âm mưu lập
Xương Ấp Vương làm đế. Vũ Đế lấy tội đại nghịch bất đạo đem Lưu Khuất Mao ra
Đông thị 东市
chém ngang lưng.
Lưu phu nhân đồng thời cũng bị giết chết.
Chú
của người dịch
1- Về chữ 氂
Trong
Hán Việt tự điển của Thiều Chửu và Từ điển Hán Việt văn ngôn dẫn chứng của
Nguyễn Tôn Nhan chỉ có âm “LY”.
Trong
Khang Hi tự điển 康熙字典 và trong Từ nguyên
辭源 có 2 bính âm: “lí” (âm Hán Việt: li) và “máo” (âm Hán Việt: mao).
Chữ
氂 có dạng giản thể là 牦, bính âm là “máo”, âm Hán Việt là “MAO”.
Tên nhân vật 刘屈氂 theo tư liệu trên mạng được viết
là 刘屈牦
Như
vậy tên nhân vật ở đây đọc là LƯU KHUẤT MAO.
2- Vu cổ chi ngục 诬蛊之狱:
Vu
cổ 诬蛊
là dùng vu thuật để hãm hại người khác. Dùng gỗ ngô đồng
làm thành hình nhân, bên trên
ghi tên họ ngày tháng năm sinh của người bị hại, sau đó đọc lời trù ếm, đem
hình nhân đặt gần nơi người bị hại.
“Vu
cổ chi ngục” 诬蛊之狱 cũng
gọi là “vu cổ chi hoạ” 诬蛊之祸, là trận động loạn về chính trị phát sinh lúc Hán Vũ Đế vãn
niên.
Năm
Chinh Hoà 征和
thứ 2 (năm 91 trước
công nguyên), con của Thừa tướng Công Tôn Hạ 公孙贺 là Công Tôn Kính Thanh 公孙敬声 bị người cáo phát là dùng vu cổ
trù ếm Vũ Đế, lại thông gian với Dương Thạch công chúa 阳石公主. Hai cha con Công Tôn Hạ bị
giam và chết trong ngục. Chư Ấp công chúa 诸邑公主, Dương Thạch công chúa阳石公主 cùng người con trưởng của Vệ
Thanh 卫青
là Trường Bình Hầu
Vệ Kháng 长平侯卫伉đều
bị liên luỵ. Sủng thần của Vũ Đế là Giang Sung 江充 phụng mệnh điều tra vụ án vu cổ,
dùng khốc hình và lén bỏ tang vật bức người ta nhận tội. Đại thần cùng bách
tính khủng hoảng, cả mấy vạn người bị chết.
Giang
Sung và thái tử Lưu Cứ 刘据 có mối hiềm khích, y bèn nhân cơ hội hãm hại thái tử, đồng
thời cùng Án Đạo Hầu Hàn Thuyết 案道侯韩说, hoạn quan Tô Văn 苏文 vu hãm thái tử. Thái tử hoảng sợ, khởi binh giết chết Giang
Sung, sau bị Vũ Đế trấn áp nên binh bại, hoàng hậu Vệ Tử Phu 卫子夫 và thái tử Lưu Cứ lần lượt tự
sát. Hồ Quan Tam Lão 壶关三老 và Điền Thiên Thu 田千秋 dâng thư kêu oan cho thái tử, cuối cùng Vũ Để hiểu ra, cho
tru di tam tộc Giang Sung, thiêu chết Tô Văn. Lại xây “Tư Tử cung” 思子宫, dựng “Quy lai vọng tư chi đài”
归来望思之台tại nơi thái tử bị hại để bày tỏ
lòng đau buồn thương nhớ. Sự kiện này liên luỵ đến cả mấy chục vạn người, sử xưng
là “vu cổ chi hoạ”.
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 31/7/2020
Nguyên tác Trung văn
LƯU KHUẤT MAO
刘屈氂
Trong quyển
TRUNG QUỐC LỊCH ĐẠI TỂ
TƯỚNG LỤC
中国历代宰相录
Chủ biên: Dương Kiếm
Vũ 杨剑宇
Thượng Hải văn hoá xuất
bản xã, 1999
Thư Mục:
Nghiên Cứu - Dịch Thuật