Dịch thuật: Xót tình máu mủ, thay lời nước non (732) ("Truyện Kiều")

XÓT TÌNH MÁU MỦ, THAY LỜI NƯỚC NON (732)

            Lời nước non: tức “thệ hải minh sơn” 誓海盟山 thề non hẹn biển. Cũng có thể nói “hải thệ sơn minh”, ví nam nữ yêu nhau, cùng thề tình yêu vĩnh hằng như núi cao như biển lớn. “Lời non sông” đôi khi được dùng với ý nghĩa như “lời non nước”, cũng chính là từ “thệ hải minh sơn” mà ra.

          Điển xuất từ bài từ Cát tịch 吉席 theo điệu Mãn đình phương 满庭芳  của Hồ Hạo Nhiên 胡浩然 đời Tống:

Hoan ngu đương thử tế

Hải thệ sơn minh

Địa cửu thiên trường

欢娱当此际

海誓山盟

地久天长

(Vui vầy lúc này

Hẹn biển thề non

Cùng với trời đất dài lâu)

(“Thành ngữ đại từ điển” 成语大词典, Bắc Kinh: Thương vụ ấn thư quán, Quốc Tế hữu hạn công ti, 2004)

Ngày xuân em hãy còn dài

Xót tình máu mủ, thay lời nước non

(“Truyện Kiều” 731 – 732)

Dặm khuya, ngắt tạnh mù khơi

Thấy trăng mà thẹn những lời non sông

(“Truyện Kiều” 915 – 916)

Tóc thề đã chấm ngang vai

Nào lời non nước nào lời sắt son

(“Truyện Kiều” 1631 – 1632)

Lời nước non: Như Lời non nước. Lời thề giữ vững mối tình vững như núi, dài như sông.

(Đào Duy Anh: “Từ điển Truyện Kiều”, nxb Khoa học xã hội, Hà Nội – 1989)

Xét: Trong “Tư liệu Truyện Kiều  - Bản Duy Minh Thị 1872” do GS Nguyễn Tài Cẩn phiên Nôm, câu 1631 là:

Tóc thề đã chấm QUANH vai

                                                     (Nxb Đại học quốc gia Hà Nội, 2002)

                                                            Huỳnh Chương Hưng

                                                            Quy Nhơn 24/5/2020