BÍNH CÁT VẤN NGƯU
丙吉问牛
BÍNH CÁT HỎI VỀ TRÂU
Giải thích: Nhìn thấy sự khác thường của
trâu liền nghĩ đến sự biến đổi khí hậu, ca tụng quan viên biết quan tâm đến nỗi
thống khổ của dân.
Xuất xứ: Hán . Ban Cố 班固: Hán thư –
Bính Cát truyện 汉书 - 丙吉传
Bính
Cát 丙吉là
Thừa tướng của Hán Tuyên Đế triều Tây Hán. Có một lần, Bính Cát dẫn theo mấy
người tuỳ tùng ngồi xe ngựa ra ngoài làm việc. Có một đám người đang đánh nhau. Họ
nghe nói Thừa tướng đến, sợ nên đã giải tán. Bính Cát dường như chẳng quan tâm
đến việc đó, ông vẫy tay bảo người đánh xe đi tiếp, chớ để ý đến việc đó.
Thế
là, người đánh xe tiếp tục tiến lên phía trước. Xe ngựa vừa mới ra khỏi thành
chẳng được bao lâu, Bính Cát trông thấy một nông dân đang đánh xe trâu cũng đi
về phía trước, bước đi của con trâu nọ loạng choạng, vừa đi vừa không ngừng thở
dốc. Bính Cát bảo người đánh xe dừng xe lại, nói với người tuỳ tùng cưỡi ngựa
đi bên cạnh rằng:
-
Ngươi đi hỏi nông dân kia thử, ông ta
đánh xe trâu đã đi bao nhiêu dặm đường rồi, sao không nghỉ một lát?
Viên
quan lại ngồi bên cạnh Bính Cát không hiểu việc làm của Bính Cát, liền hỏi:
-
Thưa Đại nhân, thời cổ Khổng Tử gặp phải
chuồng ngựa bị cháy, Khổng Tử chỉ hỏi có ai bị thương không, mà không hỏi có tốn
thất về ngựa không. Đại nhân lúc nãy đối với đám người đánh nhau có nhìn mà như
không thấy, giờ trông thấy một con trâu đang thè lưỡi thở dốc, cố ý dừng xe lại
hỏi, chẳng phải là hơi coi trọng súc vật mà coi nhẹ con người sao?
Bính
Cát nghe qua, đáp rằng:
-
Anh sai rồi! Thừa tướng là quan viên cao
cấp của quốc gia, việc mà ông ta quan tâm phải là đại sự của quốc gia, đối với
những việc nhỏ thì bất tất phải đích thân từng việc từng việc hỏi qua. Lúc nãy
trên đường có đám người đánh nhau, việc đó phải do Trường An Lệnh, Kinh Triệu
Doãn xử lí, còn việc hỏi về con trâu thì có khác, nay vẫn đang là mùa xuân,
theo lí thì khí trời không quá nóng. Nếu trâu vì quá nóng mà thở, thế thì thời
tiết năm nay e là không được bình thường, việc nông sẽ bị ảnh hưởng. Sự việc
liên quan đến quốc kế dân sinh, cho nên ta lo, mới cho dừng xe để hỏi.
Thuộc
lại nghe qua, vô cùng bội phục. Lúc bấy giờ người tuỳ tùng nọ đã hỏi rõ sự
tình, đến bẩm báo rằng:
-
Thưa Đại nhân, chủ nhân con trâu nói rằng
đó là con trâu bệnh, hơn nữa đã đi mấy chục dặm đường rồi, cho nên nó mệt mà thở
dốc.
Bính
Cát nghe qua, lúc bấy giờ mới yên tâm bảo người đánh xe đi tiếp.
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 18/5/2020
Nguyên tác Trung văn
BÍNH CÁT VẤN NGƯU
丙吉问牛
TRUNG QUỐC THÀNH NGỮ
CỐ SỰ TỔNG TẬP
中国成语故事总集
(tập 1)
Chủ biên: Đường Kì 唐麒
Trường Xuân – Thời đại
văn nghệ xuất bản xã, 2004
Thư Mục:
Nghiên Cứu - Dịch Thuật