BÓNG TRĂNG
ĐÃ XẾ HOA LÊ LẠI GẦN (438)
Trong “Hội chân kí” 会真记 (cũng gọi là “Oanh
Oanh truyện” 莺莺传 ) của Nguyên Chẩn
元稹 đời
Đường có bài “Minh nguyệt tam ngũ dạ” 明月三五夜 (cũng gọi là “Đáp
Trương Sinh” 答张生):
Đãi nguyệt tây sương hạ
Nghinh phong hộ bán khai
Phất tường hoa ảnh động
Nghi thị ngọc nhân lai
待月西厢下
迎风户半开
拂墙花影动
疑是玉人来
(Đợi trăng lên đến mái tây
Cửa phòng khép hờ đón gió
Bóng hoa bên tường lay động
Dường như người ngọc đã đến bên cạnh)
Tương
truyền Oanh Oanh 莺莺yêu Trương Sinh 张生,
lén mẹ hẹn ban đêm gặp Trương Sinh trong vườn hoa. Oanh Oanh đã viết bài thơ
này lên quạt, nhờ a hoàn là Hồng Nương 红娘 mang đi đưa cho
Trương Sinh hẹn Trương Sinh đến gặp.
Ngọc
nhân 玉人 (người
ngọc) trong bài thơ chỉ tình nhân, tức Trương Sinh.
Tiếng sen sẽ
động giấc hoè
Bóng trăng đã
xế hoa lê lại gần
(“Truyện Kiều” 437 – 438)
Xét: theo ý riêng, trong “Truyện Kiều” khi Thuý Kiều đi gặp
Kim Trọng, có lẽ Nguyên Du đã liên tưởng đến bài thơ này, có điều ở bài thơ
“Minh nguyệt tam ngũ dạ” là Trương Sinh đến với Oanh Oanh, trong Truyện Kiều đổi
lại là Thuý Kiều đến với Kim Trọng.
- Bản Duy Minh Thị 1872” do GS
Nguyễn Tài Cẩn phiên Nôm, câu 438 là:
Bóng trăng đã TRỞ hoa lê lại gần
(Nxb Đại học quốc gia
Hà Nội, 2002)
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 28/3/2020
Thư Mục:
Nghiên Cứu - Dịch Thuật