Dịch thuật: Thi Nại Am có phải là tác giả "Thuỷ hử truyện"

THI NẠI AM CÓ PHẢI LÀ TÁC GIẢ “THUỶ HỬ TRUYỆN”

          Thi Nại Am 施耐庵, nhìn chung mọi người cho rằng ông là người cuối đời Nguyên đầu đời Minh và là tác giả của Thuỷ hử truyện 水浒传, một trong tứ đại danh tác cổ đại Trung Quốc, các bản Thuỷ hử truyện hiện có đều ghi tên Thi Nại Am.

          Tại Trung Quốc, Thuỷ hử truyện là danh tác văn học mà ai ai cũng biết. Nó chủ yếu kí thuật lại cuộc khởi nghĩa nông dân của 36 người nhóm Tống Giang 宋江vào cuối thời Bắc Tống, thông qua việc thuật lại quá trình bạo phát, phát triển đến lúc thất bại, vạch ra tội ác của giai cấp thống trị, ca tụng tinh thần phản kháng của anh hùng Lương Sơn Bạc 梁山泊, cũng chỉ ra kết quả bi kịch tất nhiên của khởi nghĩa nông dân. Trong Thuỷ hử truyện đã khắc hoạ những hảo hán Lương Sơn như Lỗ Trí Thâm 鲁智深, Lâm Xung 林冲, Võ Tòng 武松, Lí Quỳ 李逵v.v... mà đến nay nhân dân đều biết rõ, hình tượng những nhân vật này sống mãi trong lòng mọi người, có thể nói là ngay cả phụ nữ và trẻ em cũng biết.

          Sự hoài nghi của giới học thuật đối với việc Thi Nại Am có phải là tác giả Thuỷ hử truyện có nguyên nhân tự thân của nó.

          Thuỷ hử truyện căn cứ  vào câu chuyện dân gian về cuộc khởi nghĩa của Tống Giang trường kì lưu hành, trong thoại bản Thuỷ hử cố sự 水浒故事của người kể và trên cơ sở tạp kịch Thuỷ hử 水浒 ở triều Nguyên tiến hành tái tạo mà cuối cùng hoàn thành. Trong quá trình lâu dài từ câu chuyện dân gian truyền miệng đến văn nhân gia công sáng tạo, lại thêm thời đại lịch sử, rất nhiều tác phẩm hoàn toàn không kí tên tác giả. Hậu thế hoài nghi Thi Nại Am có phải là là tác giả của Thuỷ hử truyện là ở điểm này.

          Có người đề xuất Thi Nại Am chưa hề viết qua Thuỷ hử truyện. Tác giả Thuỷ hử truyện phải là La Quán Trung 罗贯中. La Quán Trung với Thi Nại Am đại để là người cùng thời đại và cũng là một đại tác gia. Khảo chứng Tam Toại bình yêu truyện 三遂平妖传 của La Quán Trung, trong tán từ 21 thiên trong đó có 13 thiên trực tiếp được sáp nhập trong Thuỷ hử, điều đó đủ để nói rõ Thuỷ hử cũng là do La Quán Trung sáng tác.

          Cũng có người cho rằng Thuỷ hử truyện là do Thi Nại Am và La Quán Trung cùng hợp tác. Họ tra chứng nói rằng, ở Trung nghĩa thuỷ hử truyện nhất bách quyển 忠义水浒传一百卷 bên trên đề “Thi Nại Am soạn, La Quán Trung biên thứ” 施耐庵撰, 罗贯中编次. Ngoài ra, Thuỷ hử truyện của Thiên đô ngoại thần viết lời tự cũng đề “Thi Nại Am tập truyện, La Quán Trung soạn tu” 施耐庵集传, 罗贯中撰修. Hai bản này, một là tổ bản Thuỷ hử truyện, một là bản Thuỷ hử truyện sớm nhất mà hiện nay chúng ta thấy được, tính quyền uy của nó là rõ ràng, nhân đó có thể đáng tin. 

          Nhưng có người căn cứ vào khảo chứng thời gian ra đời của Thuỷ hử truyện mà đề xuất, hiện tại có thể thấy sách vở nói về Thuỷ hử truyện sớm nhất là vào khoảng thời Gia Tĩnh 嘉靖. Thời gian này cách lúc triều Nguyên diệt vong đã hơn trăm năm. Cho nên, Thuỷ hử truyện không thể được sản sinh vào cuối đời Nguyên đầu đời Minh. Ngoài ra, trong Thuỷ hử truyện có nhắc đến rất nhiều chế độ của triều Minh kiến lập, mà căn cứ vào ghi chép ở sử liệu có thể thấy Thi Nại Am là người cuối đời Nguyên đầu đời Minh, thì làm sao có thể viết ra những chế độ do triều Minh kiến lập?

          Từ đó, họ phán đoán rằng, Thi Nại Am hoàn toàn không viết Thuỷ hử truyện, đồng thời đề xuất, tác giả chân chính của Thuỷ hử truyện phải là Quách Huân 郭勋, bởi bản Thuỷ hử truyện 100 hồi của Quách Huân phải là bản sớm nhất của Thuỷ hử truyện.

          Tiếp đó lại có người đề xuất chất nghi đối với vấn đề chân nguỵ của Thi Nại Am. Trong lịch sử, Thi Nại Am có phải là có thực? có khảo chứng nói rằng, thời Gia Tĩnh triều Minh vẫn chưa có lệ kí họ tên thực của tác giả một cách công khai trên tiểu thuyết, thế thì Thi Nại Am được kí trên Thuỷ hử truyện cũng không phải là họ tên thực của tác giả, rất có khả năng để tránh sự bức hại của văn tự ngục mà nguỵ tạo họ tên.

          Xem ra, Thi Nại Am có phải viết nên tác phẩm Thuỷ hử truyện hay không hãy còn rất nhiều điểm nghi ngờ. Truy cứu nguyên nhân thời đại, vào thời đại đó, tiểu thuyết chẳng qua chỉ là văn học mạt lưu, bị sĩ nhân cho là bất xỉ 不齿 (không đáng để ý đến – ND), cho nên “Thi Nại Am”, cũng giống như một số người chỉ lưu truyền tác phẩm của mình, bản thân mình lại bị mai một. Ông cũng không nghĩ đến, nhiều năm sau, tác phẩm của ông sẽ tạo ra chấn động to lớn như thế trong lòng mọi người, cũng nhất định không nghĩ đến, do vì tư liệu mà ông để lại quá ít, mà người đời sau đã triển khai tranh luận kịch liệt như thế. Bí ẩn này không biết đến bao giờ mới được giải đáp.

                                                       Huỳnh Chương Hưng

                                                       Quy Nhơn 24/02/2020

Nguyên tác Trung văn

THI NẠI AM THỊ “THUỶ HỬ TRUYỆN” ĐÍCH TÁC GIẢ MA

施耐庵是 “水浒传” 的作者吗

Trong quyển

TRUNG QUỐC VỊ GIẢI CHI MÊ

中国未解之谜

Tác giả: Hải Tử 海子

Trung Quốc Hoa Kiều xuất bản xã, 2013