TIẾT VỪA CON
ÉN ĐƯA THOI (39)
Trong
thơ văn cổ, để nói thời gian qua nhanh, người xưa thường dùng hình ảnh chiếc
thoi đang dệt để ví.
Trong Tăng quảng hiền văn 增廣賢文 có chép câu:
Quang âm tự tiễn, nhật nguyệt như thoa
光音似箭, 日月如梭
(Thời gian như tên bắn, ngày tháng tựa thoi đưa)
Và
trong Tam hiệp ngũ nghĩa 三侠五义 hồi thứ 71 của
Thạch Ngọc Côn 石玉昆 đời Thanh có câu:
Thời quang nhẫm nhiễm, tuế nguyệt như
thoa
时光荏苒, 岁月如梭
(Thời gian dần trôi, năm tháng như thoi đưa)
Tiết vừa con
én đưa thoi
Thiều quang
chín chục đã ngoài sáu mươi
(“Truyện Kiều”, 39 – 40)
Con én đưa
thoi: Chữ Hán “tuế nguyệt như thoa”
nghĩa là năm tháng như thoi. Chữ con én
là chỉ mùa xuân.
(Đào Duy Anh: “Từ điển Truyện Kiều”, nxb Khoa học xã hội,
Hà Nội – 1989)
Trong “Kim Vân Kiều” (Đoạn trường tân thanh) do Bùi Khánh Diễn chú thích,
ghi rằng:
Nhật nguyệt như thoa
日月如梭
(Ngày
tháng như đưa thoi)
Hựu Đường thi: Hoàng oanh chức liễu loạn
phao thoa.
又唐詩: 黃鶯織柳亂拋梭
(Lại
thơ Đường: con oanh dệt lá liễu như đưa thoi díu dít)
(Sài Gòn: nxb Sống Mới,
1960)
Xét: Với câu 39 và 40 trong “Truyện Kiều”, “con én” chỉ mùa
xuân, “con én đưa thoi” ý nói thời gian qua nhanh, mùa xuân 90 ngày mà giờ đã
hơn 60 ngày rồi.
Bản “Từ điển Truyện Kiều” của Đào Duy Anh, nxb Văn hoá
thông tin, Hà nội - 2000, câu 39 là:
NGÀY XUÂN con én đưa thoi.
Câu 39,
bản của Bùi Khánh Diễn và “Tư liệu Truyện Kiều
- Bản Duy Minh Thị 1872” do GS Nguyễn Tài Cẩn phiên Nôm đều là:
NGÀY XUÂN con én đưa thoi.
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 05/01/2020
Thư Mục:
Nghiên Cứu - Dịch Thuật