TRUYỀN THUYẾT TRÀ VƯƠNG “ĐẠI HỒNG BÀO”
Trà Vũ
Di Nham 武夷岩có công năng gây hưng phấn, giải nóng, tiêu hoá, ngăn
ngừa bệnh lị.
Tương
truyền trước đây rất lâu, có một vị Tú tài nghèo lên kinh ứng thí, khi đi qua
núi Vũ Di 武夷, đột nhiên đổ bệnh trên đường. Lão phương trượng chùa
Thiên Tâm Vĩnh Lạc 天心永乐 đang
hoá duyên nhìn thấy, vội kêu 2 vị hoà thượng khiêng anh ta về chùa. Sắc mặt anh
ta trắng bệch, người gầy mà bụng lại trướng to, lão phương trượng bèn bốc một
nhúm trà từ trong một hộp thiếc nhỏ ra bỏ vào trong chén rồi chế nước sôi, đưa
đến trước mặt vị Tú tài, nói rằng:
- Anh uống đi! Bệnh sẽ khỏi.
Vị Tú
tài nhìn thấy lá trà trong chén đang từ từ bung ra, lá thì xanh mà hai bên mép
lá có sắc đỏ, nước thì vàng pha chút hồng, màu tươi như màu hổ phách, nước trong
nhìn thấy đáy, mùi hương nhẹ nhàng, hớp vào thấy có mùi thơm của hoa quế thấm
nhập tâm can. Anh ta hớp mấy ngụm, cảm thấy vị trà hơi chát có chút ngọt, tiếp
đó trong miệng ra nhiều nước bọt, bụng phát ra tiếng kêu rồi dần dần xẹp xuống,
tinh thần cũng theo đó mà phấn chấn. Vị Tú tài lưu lại chùa mấy ngày, thân thể
dần hồi phục như trước. Một hôm, vị Tú tài tìm đến lão phương trượng từ biệt,
nói rằng:
- Mấy ngày liền đội ơn cứu giúp của lão pháp
sư, nếu tiểu sinh khoa này thi đỗ, nhất định sẽ trở lại tạ ơn, sửa chùa tạc tượng.
Chẳng
bao lâu, quả nhiên vị Tú tài nọ kim bảng đề danh, đỗ Tân khoa Trạng nguyên.
Hoàng thượng thấy anh ta nhân phẩm xuất chúng, tài hoa hơn người, bèn chiêu nạp
Tân khoa Trạng nguyên làm phò mã đông sàng. Cũng tương truyền, vị Tú tài đỗ Trạng
nguyên, lại thành hoàng tế đáng lẽ phải như gió xuân đắc ý, mặt tràn hỉ sắc mới
phải. Nhưng vị Trạng nguyên có công chúa xinh đẹp ngày đêm làm bạn này lại tâm
sự trùng trùng, buồn bã không vui.
Một buổi
sáng sớm nọ, hoàng thượng thấy phò mã chau mày ủ đột, bèn hỏi vì sao không vui.
Trạng nguyên bèn đem hết sự tình, lão phương trượng từ bi cứu giúp, nhất nhất kể lại cho hoàng thượng. Hoàng thượng
thấy anh ta muốn đến núi Vũ Di để tạ ơn, bèn phong anh ta làm Khâm sai đến thị
sát
Một
ngày mùa xuân ấm áp, nhóm người của Trạng nguyên rời kinh thành. Trạng nguyên
cưỡi con ngựa cao lớn, tuỳ tùng tiền hô hậu ủng, vội triệu tập hoà thượng lớn
nhỏ trong chùa, thắp hương đốt nến, bố trí sân chùa, cung kính chờ đón Khâm sai
đại thần thân lâm. Trạng nguyên uy phong lẫm lẫm đến trước chủa Thiên Tâm ở núi
Vũ Di. Lão phương trượng sớm đã dẫn các hoà thượng ra trước chùa đứng hai bên
đường để dón. Vừa thấy lão hoà thượng, Trạng nguyên lập tức xuống ngựa, tiến
lên chắp tay nói rằng:
- Lão pháp sư, lâu rồi không gặp, hôm nay bổn
quan đặc biệt đến cảm tạ đại ân đại đức của ngài.
Lão
phương trượng vừa sợ vừa mừng, vội chắp tay hành lễ:
- A Di Đà Phật, Trạng nguyên công chớ làm như
thế. Chỉ là chuyện nhỏ, bất tất phải để trong lòng.
đồng thời cung kính rước Trạng nguyên vào chùa. Sau một
hồi hàn huyên, Trạng nguyên hỏi đến bệnh tình năm đó, muốn đích thân đi xem cây
thiền trà đã cứu mạng. Lão phương trượng gật đầu đồng ý, đưa Trạng nguyên từ
chùa Thiên Tâm đi xuống phía nam, qua Tượng Tị nham 象鼻岩 đến dưới chân
núi, lại đi về phía tây, tiến vào một hẽm núi thâm u. Chỉ thấy 9 ngọn nham
phong như 9 con rồng vây lấy vách núi. Trong khe núi mây mù giăng đầy, nước từ
trong động chảy ra, gió mát hiu hiu, từng mảng vách núi, cây trà mọc tầng tầng
toả mùi thơm nơi khe. Trạng nguyên ngây ngất trước cảnh sắc thiên nhiên, hứng
thú tràn trề. Bỗng Trạng nguyên nhìn thấy nơi vách núi nghiêng có một khối đá,
bên trên mọc lên 3 cây trà lớn cao hơn cả trượng, cành cây cong cong, phủ đầy
rêu xanh, giữa những phiến lá vừa dày vừa xanh kẹp lấy những chồi non; ánh nắng
chiếu qua lớp sương mù dày, phản chiếu lá có sắc hồng tía, bên trên lá lóng
lánh những giọt sương, đáng yêu biết bao. Trên vách núi còn có một khe hở, gió
nhẹ mây mỏng theo khe đó thổi đến cây trà, quả thật là trời sinh đất tạo, khéo
léo vô cùng. Lão phương trượng thấy Trạng nguyên kinh ngạc không cùng, liền
nói:
- Nơi đây gọi là Cửu Long Khoà 九龙窠. Cây trà này mọi người gọi là Đại Hồng Bào 大红袍 (1). Năm đó Trạng
nguyên công do vì ăn thức ăn sinh lạnh, phạm phải bệnh cổ trướng, bần tăng liền
lấy lá trà Đại hồng bào này pha cho Trạng nguyên công uống đấy.
Trạng
nguyên càng thêm hứng thú, thưởng thức “vương quốc trà” Cửu Long Khoà cho đến
lúc mặt trời xế về tây. Về đến chùa, lại được nghe lão phương trượng kể một câu
chuyện về một bà lão với 3 cây trà Đại Hồng Bào. Lão phương trượng kể vô cùng
sinh động, Trạng nguyên nghe càng say sưa. Nghe xong câu chuyện, Trạng nguyên
tán thán không dứt, nói với lão phương trượng rằng:
- Trà thần này có thể trị bách bệnh, xin lão
pháp sư tinh chế một hộp để bổn quan mang về kinh dâng lên hoàng thượng. Lão
pháp sư thấy thế nào?
Lão
phương trượng gật gật đầu đồng ý. Khéo là vừa đương lúc mùa hái trà xuân, ngày
hôm sau lão phương trượng vui mừng, long trọng khoác cà sa 42 mảnh hồng điều,
thắp hương đốt nến, gõ trống đánh chuông, triệu tập các hoà thượng lớn nhỏ
trong chùa, theo đẳng cấp mặc cà sa có các mảnh đỏ, vàng khác nhau. Người hầu
bưng mâm trà, trên mâm đựng 6 chén món chay gồm: nấm, mộc nhĩ, kim châm, măng,
đậu phụ, rau đang đúng mùa, cùng cơm, do lão phương trượng dẫn đầu, phía sau lần
lượt theo thứ tự tăng chúng lớn nhỏ gồm thủ toạ 首座,
củ sát 纠察, phủ tự 府寺, tri khách 知客, duy na 维那, duyệt chúng 悦众 và thanh chúng 清众.
Người bưng lư hương thắp đàn hương, người bưng đồ dùng, người cầm phất trần, người
xách lồng đền, sắp thành một hàng, rầm rầm rộ rộ tiến đến Cửu Long Khoà. Lão
pháp sư đi đầu, trái 3 bước, phải 3 bước, lễ bái cây trà. Trong không khí đèn
hương vây quanh, chúng tăng cùng đồng thanh hô vang:
- Trà phát nha! Trà phát nha!
- 茶发芽! 茶发芽!
Rồi bắt đầu hái trà. Hái qua lá trà, lão phương trượng
về chùa mời đến một vị trà sư giỏi nhất, dùng trà cụ tốt nhất, đem lá trà tinh
chế. Sau khi chế thành cho vào một hộp thiếc nhỏ, Trạng nguyên dùng một vuông lụa
cẩn thận bọc lại, rồi cất vào trong ngực.
Sau đó,
Trạng nguyên sai người tu sửa chùa Thiên Tâm Vĩnh Lạc, lại tạo một tượng kim
thân Bồ Tát rồi lên đường về kinh. Trạng nguyên về đến hoàng cung, thấy cung
đình hỗn loạn, hỏi thăm mới biết hoàng hậu lâm bệnh, cả ngày bụng đau và trướng
to, nằm không dậy được, mời danh y khắp kinh thành, dùng hết linh đan diệu dược,
thế mà bệnh không thuyên giảm, khiến hoàng thượng và các thám giám lớn nhỏ đứng
ngồi không yên, cả kinh thành chấn động. Trạng nguyên thấy tình hình như thế,
liền lấy trà thần Đại Hồng Bào từ núi Vũ Di mang về trình lên trước mặt hoàng
thượng, tâu rằng:
- Tiểu thần từ núi Vũ Di ở Phúc Kiến mang về một
hộp trà thần Đại Hồng Bào. Trà này có thể chữa bách bệnh. Kính xin cho hoàng hậu
dùng qua, đảm bảo ngọc thể sẽ khang kiện.
Hoàng
thượng nhận qua trà, trịnh trọng nói rằng:
- Nếu quả trà này hiển linh, làm cho hoàng hậu
khoẻ mạnh, quả nhân nhất định sẽ đến Cửu Long Khoà ở núi Vũ Di ban thưởng cho
cây trà.
Nói ra
cũng lạ, sau khi hoàng hậu uống trà Đại Hồng Bào do đích thân hoàng thượng pha,
quả nhiên bụng hết đau, tiêu trướng, ngọc thể nhanh chóng khang kiện trở lại.
Hoàng thượng vô cùng vui mừng.
Về sau
hoàng thượng giữ lời hứa, đến Cửu Long Khoà ở núi Vũ Di, cử hành điển lễ ban
thưởng “Đại Hồng Bào” long trọng, đích thân đại đem hồng bào đang khoác trên
người, cởi ra rồi khoác lên 3 cây trà. Từ đó, danh tiếng của trà Đại Hồng Bào ở
núi Vũ Di vang xa, trở thành “trà trung chi vương” 茶中之王, đồng thời cảnh đẹp non xanh nước biếc của núi Vũ Di cũng nổi tiếng khắp
thiên hạ.
Chú của người
dịch:
1- Theo ý riêng, có lẽ lúc này trà chưa có tên là Đại
Hồng Bào, mà mãi sau này, khi hoàng thượng đến Cửu Long Khoà, cử hành điển lễ
ban tặng cho cây trà, đích thân cởi đại hồng bào” khoác lên cho 3 cây trà, trà
mới có tên là “Đại Hồng Bào”.
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn
20/8/2019
Nguyên tác Trung văn
TRÀ VƯƠNG “ĐẠI HỒNG BÀO” ĐÍCH
TRUYỀN THUYẾT
茶王 “大红袍”的传说
Trong quyển
THANH THIẾU NIÊN TỐI HỈ HOAN ĐÍCH
THẦN THOẠI CỐ SỰ
青少年最喜欢的
神话故事
Tác giả: Ngô Cảnh Minh 吴景明
Diên Biên nhân dân xuất bản xã,
2002
Thư Mục:
Nghiên Cứu - Dịch Thuật