TẦN THUỶ HOÀNG TUẦN HÀNH LẦN THỨ NĂM
Trong
những năm cuối cùng của cuộc đời, Tần Thuỷ Hoàng luôn bận vào việc đánh Hung Nô
phía bắc, xây dựng trường thành, di dân vùng ven, kiến tạo lăng mộ, “phần thư
khanh nho” 焚书坑儒 (đốt
sách chôn nho), những việc đó dường như đã hao phí hết tinh lực của cuộc đời
ông, lại thêm bản thân vào lúc vãn niên, mâu thuẫn xã hội nhanh chóng gay gắt,
quả thực ông không còn muốn tiếp tục tuần thú thiên hạ. Năm Thuỷ Hoàng 始皇thứ 36 (năm 211 trước công nguyên), một loạt những hiện
tượng tự nhiên và nhân sự thần bí hoá đã khiến cho vị thiên tử lúc vãn niên một
lần nữa phải lên xa giá tuần thú phía đông nam.
Năm đó,
thiên tượng “huỳnh hoặc (tức sao hoả) thủ tâm” 荧惑守心 (sao hoả ở khoảng giữa sao tâm) cùng truỵ tinh
坠星 (tức
vẫn thạch) sa xuống Đông quận, 东郡 chiêm bốc “đông nam hữu thiên tử khí” 东南有天子气 (phía đông nam có khí thiên tử) cùng với truyền ngôn
“kim niên tổ long tử” 今年祖龙死 (năm nay tổ long chết) “nhân dữ chi vi oán, gia dữ chi
vi cừu” 人与之为怨, 家与之为仇 (người người đối
với ông đều oán, nhà nhà đối với ông như cừu thù) đủ để khiến cho bạo quân Thuỷ
Hoàng không lạnh mà run. Quan thái bốc cầu đảo thần, “quái đắc du tỉ cát” 卦得游徙吉 (được
quẻ du ngoạn, di dời, tốt), Thuỷ Hoàng bèn theo mệnh, một mặt “thiên Bắc Hà Du
trung tam vạn gia” 迁北河榆中三万家 (dời
ba vạn nhà đến Bắc Hà 北河, Du Trung 榆中 định cư) để ứng với chữ “tỉ” 徙,
một mặt lên kế hoạch xuất tuần đông nam để ứng với chữ “du” 游. Trên thực tế, nơi mà khiến cho Thuỷ Hoàng không yên
tâm nhất vẫn chính là phía đông nam, triều Tần cho đến cuối đời vẫn chưa khồng
chế tốt khu vực này.
Lần xuất
tuần cuối cùng là vào tháng 10 năm thứ 37 (năm 210 trước công nguyên). Theo xuất
tuần chủ yếu có Tả thừa tướng Lí Tư 李斯, Trung xa phủ lệnh
Triệu Cao 赵高, thiếu tử Hồ Hợi 胡亥.
Đoàn người từ Hàm Dương 咸阳xuất phát, ra Vũ
quan 武关 (nay
là phía đông nam Thương Nam 商南 Thiểm Tây 陕西), theo lưu vực Đan
thuỷ 丹水, Hán thuỷ 汉水 xuống phía nam đến Vân Mộng 云梦 (nay là nơi
giao nhau giữa Hán thuỷ 汉水, Trường giang 长江đến vùng hồ bạc của hồ Động Đình 洞庭),
tế vọng Ngu Thuấn 虞舜 tại
núi Cửu Nghi 九嶷 (nay là phía nam Ninh Viễn 宁远 Hồ Nam
Trừ việc
truy thuật công lao tập quyền thống nhất “bình nhất vũ nội” 平一圩宇内 (thống nhất cõi bờ), “kiêm thính vạn sự” 兼听万事 (lắng
nghe muôn việc) của Thuỷ Hoàng, từ một mặt khác nó phản ánh sự động
loạn xã hội cùng phong tục “dâm dật” của triều Tần.
Suốt dọc
đường, Thuỷ Hoàng tìm “thiên tử chi khí” 天子之气, “vương giả chi thế” 王者之势, đồng thời tiêu
giải hết “đông nam thiên tử khí” 东南天子气, thông lệnh chỉnh
đốn phong tục tập quán. Sau khi từ Cối Kê trở về, từ Giang Thặng 江乘 (phía
bắc Giang Thị 江市 trấn Giang Tô 江苏),
vượt sông, ngồi thuyền lên phía bắc đến Lang Da 琅琊.
Thuỷ Hoàng thăm lại quê cũ, không phải không là muốn tìm tiên dược bất lão một
lần nữa. Với lòng ham muốn cầu tiên dược Thuỷ Hoàng đã tin những lời hoang đường
của Từ Phúc 徐福, đích thân “dĩ liên nỗ hậu đại ngư xuất xạ chi” 以连弩候大鱼出射之dùng nỏ liên hoàn chờ cá lớn xuất hiện để bắn), từ
Lang Da đến núi Vinh Thành 荣成, cho đến Chi Phù 芝罘, “kiến cự ngư, xạ sát nhất ngư” 见巨鱼, 射杀一鱼 (thấy cá lớn giết một con) mới chịu thôi. Thế rồi theo
đường đến Lâm Tri 临淄 (nay
là phía đông bắc thành phố Tri Bác 淄博 Sơn Đông 山东), đến Bình Nguyên 平原 (nay
là phía nam Bình Nguyên 平原 Sơn Đông山东). Khi xa giá đến bến
Bình Nguyên, khí trời đang cực nóng, Thuỷ Hoàng bệnh chết ở Sa Khâu 沙丘.
Việc xuất
tuần của Thuỷ Hoàng kế thừa chế độ tuần thú của các đời, “thân tuần thiên hạ,
chu lãm viễn phương” 亲巡天下, 周览远方 (đích
thân tuần thú thiên hạ, xem xét phương xa), tế thiên tế địa, ca tụng công đức,
diệu võ dương oai, nhiếp phục tứ phương, đốc sát chính trị, chỉnh đốn phong tục,
có lợi cho việc xác lập quyền uy, củng cố sự thống nhất, tăng cường biên phòng.
Nhưng xuất tuần không một chút tiết chế quả thực tệ nạn rất nhiều. Ham thích việc
lớn ham muốn công danh, hưng binh động chúng, hao phí tài vật, bái tế quỷ thần,
cầu tiên tìm thuốc, truy tìm vương khí, thực tế đã làm cho nhân dân lao khổ, tổn
hao tài vật, hại quốc bại gia, tổn nhân diệt kỉ, bài học giáo huấn đó rất là
sâu sắc. (hết)
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 10/7/2019
Nguyên tác Trung văn
ĐỆ NGŨ THỨ TUẦN HÀNH
第五次巡行
Trong quyển
THỐNG NHẤT VƯƠNG TRIỀU ĐÍCH ĐẢN SINH – TẦN
统一王朝的诞生 - 秦
Chủ biên: “Đồ thuyết Trung Quốc lịch sử”
Trường Xuân - Cát Lâm xuất bản tập đoàn hữu hạn trách
nhiệm công ti, 2006
Thư Mục:
Nghiên Cứu - Dịch Thuật