LƯU BANG ƯỚC PHÁP HẠNG VŨ PHÂN PHONG
Hai phương châm sách lược khác nhau
Sau khi
triều Tần diệt vong, hình thế phát sinh sự biến hoá nhanh và mạnh, người nào nắm
giữ được chính quyền đã đoạt lấy, sẽ trở thành mâu thuẫn chủ yếu với hai tập
đoàn Hạng Vũ 项羽và Lưu Bang 刘邦. Theo Sở Hoài Vương
楚怀王 “hẹn cùng chư tướng, người nào vào quan trung trước sẽ
làm vương” (Sử kí – Hán Cao Tổ bản kỉ 史记 - 汉高祖本纪), đương nhiên Lưu Bang theo điều ước xưng vương. Hạng
Vũ tuy không thuộc “người vào trung nguyên trước”, nhưng trong cuộc chiến lật đổ
sự thống trị của nhà Tần, tiêu diệt chủ lực của quân Tần, trên thực tế lại phát
huy tác dụng chủ yếu. Hạng Vũ cho mình là “người định được thiên hạ”, tuyên
xưng: Sở Hoài Vương do Hạng Vương lập nên, không có chiến công, dựa vào đâu mà
“chủ ước”! Nghe nói Lưu Bang chuẩn bị xưng vương ở quan trung, liền không ngăn
được cơn giận, thậm chí muốn phát binh đánh Lưu Bang ngay lập tức. Hai tập đoàn
này vây quanh vấn đề tranh đoạt chính quyền, cuối cùng triển khai một trận chiến
kinh tâm động phách, anh chết tôi sống. Đó chính là cuộc chiến tranh Sở Hán.
Khởi đầu,
Lưu Bang về quân sự ở vào thế yếu, nhưng về chính trị lại chủ động tranh thủ.
Lưu Bang sau khi tiếp thụ sự đầu hàng của Tần Vương Anh, có người chủ trương
nên giết vị quân vương cuối đời này.
Nhưng Lưu Bang không đồng ý, cho rằng giết tù binh hàng phục là không tốt.
Đối với Tần Vương mà thiên hạ cùng nói đến, Lưu Bang áp dụng thái độ khoan dung
như thế, chính là biểu hiện ý đồ muốn thu phục nhân tâm.
Lưu
Bang sau khi dẫn quân tiến vào Hàm Dương, mưu thần của ông là Tiêu Hà 萧何đầu tiên đã thu giữ luật lệnh đồ thư của Thừa tướng
triều Tần, phủ Ngự sử, những luật lệnh đồ thư này ghi chép chế độ pháp luật,
quan khẩu cửa ải trọng yếu, hộ khẩu toàn quốc của triều Tần, cho đến phong tục
dân tình các nơi và tình hình phát triển kinh tế. Về sau trong chiến tranh Sở
Hán, sở dĩ Lưu Bang có thể liệu địch chế thắng, kiến lập triều Tây Hán, kịp thời
định ra phương châm đại chính, thì những luật lệnh đồ thư này đã cung cấp tư liệu
vô cùng quan trọng. Có thể thấy khi triều Tần diệt vong, Lưu Bang đã chuẩn bị
cho việc tranh đoạt thiên hạ. Còn viễn kiến sâu rộng của Tiêu Hà đã lập đại
công cho việc Lưu Bang lấy được thiên hạ.
Sau khi
Lưu Bang cùng bộ thuộc vào thành, một số tướng sĩ tranh nhau cướp đoạt tài vật
vàng bạc lụa là, thậm chí bản thân Lưu Bang nhìn thấy cung thất hào hoa của triều
Tần, cũng muốn ở lại trong cung để hưởng lạc. Nhưng qua sự khuyên can của Phàn
Khoái 樊哙, Trương Lương 张良,
Lưu Bang hạ lệnh niêm phong phủ khố của triều Tần có chứa tài vật trân bảo, lập
tức đưa quân trở về Bá Thượng 霸上. Điều này khiến cho
Lưu Bang giành được càng nhiều lòng dân.
Tiếp
đó, Lưu Bang triệu tập hào kiệt, phụ lão các huyện ở quan trung cùng với họ định
ra 3 điều pháp lệnh (ước pháp tam chương 约法三章) (1), tuyên bố phể bỏ hình pháp hà khắc của triều Tần, quy
định người nào giết người sẽ bị xử tử, người nào làm tổn thương người khác cùng
trộm cắp, sẽ theo tình tiết nặng nhẹ mà luận tội. Đối với quan lại các cấp của
triều Tần, vẫn giữ nguyên chức hành sự không thay đổi.
Những
điều trên có lợi cho biện pháp ổn định trật tự xã hội, nhận được sự hoan nghênh
của dân Tần, họ tranh nhau uý lạo tướng sĩ, ủng hộ Lưu Bang làm Tần Vương. Biện
pháp chính trị mà Lưu Bang áp dụng, khiến ông nhận được lòng tin của dân và hiệu
quả thu phục lòng dân. Đương thời có người đề xuất kiến nghị, lập tức phái binh
trấn thủ Hàm Cốc quan 函谷关, đồng thời tại
quan trung trưng binh, mở rộng đội ngũ của mình, để chống lại quân đội của Hạng
Vũ. Lưu Bang tiếp nhận ý kiến đó.
Quả
nhiên, Hạng Vũ sau khi đánh bại Chương Hàm 章邯,
liền dẫn tướng sĩ quân Tần mà đầu hàng tiến phát về Hàm Dương. Khi họ đến Trường
An (nay là phía đông Thằng Trì 渑池 Hà Nam 河南), có binh sĩ triều
Tần nói ra những lời oán hận, Hạng Vũ cho rằng trong lòng họ không phục, liền
trong đêm đem hơn 20 vạn Tần binh chôn sống phía nam thành Tân An 新安. Hạng Vũ chôn sống tù binh, đã bộc lộ bản tính bạo
ngược của ông ta. ... (còn tiếp)
Chú của người
dịch
1- Ước pháp tam
chương约法三章: tức lâm thời nghị định 3 điều pháp lệnh:
Tháng 11, Lưu Bang triệu tập
phụ lão các huyện và cường hào các nơi, nói với họ rằng:
Các phụ lão bị pháp lệnh hà khắc của nhà Tần
làm khổ đã lâu. Ta cùng với chư hầu có ước định, người nào vào Quan trung trước,
sẽ tại Quan trung xưng vương, theo ước định, ta tại Quan trung xưng vương. Nay
ta cùng các phụ lão quy định 3 điều:
- Kẻ nào giết người sẽ bị xử tử,
- Kẻ nào làm tổn thương người khác sẽ xét tội mà trị
- Trộm cắp cũng sẽ xét tội mà trị.
Trừ 3 điều đó ra, toàn bộ pháp lệnh của nhà Tần sẽ huỷ bỏ. Các quan và
bách tính vẫn theo vị trí vốn có không thay đổi.
Sở dĩ ta đến đây là để thay các phụ
lão trừ hại, chứ không phải đến để xâm hại mọi người. Xin mọi người chớ sợ. Ta
dẫn quân về lại Bá Thượng, chỉ là đợi sau khi các lộ chư hầu đến cùng nhau định
ra pháp lệnh để mọi người an cư lạc nghiệp.
(Theo Trung Hoa thượng hạ ngũ thiên niên中华上下五千年, chủ biên Lí
Tinh李晶 ,
Nam
Huỳnh Chương Hưng
Quy Nhơn 01/4/2019
Nguyên tác Trung văn
LƯU BANG ƯỚC PHÁP
HẠNG VŨ PHÂN PHONG
刘邦约法 项羽分封
Trong quyển
TẦN HÁN SỬ THOẠI
秦汉史话
Tác giả: Phan Quốc Cơ 潘国基
Bắc Kinh: Trung Quốc quốc tế quảng bá xuất bản xã,
2007
Thư Mục:
Nghiên Cứu - Dịch Thuật